Bắc Ninh cách Hà Nội khoảng 30 km về phía Đông Bắc, là vùng đất văn hiến, địa linh nhân kiệt, nơi hội tụ nhiều giá trị văn hóa truyền thống lịch sử, trong đó có nhiều ngôi chùa cổ, linh thiêng, được nhiều khách tìm đến trong chuyến du xuân đầu năm gồm chùa Phật Tích, chùa Dâu và chùa Bút Tháp.

Hiện nay, hệ thống giao thông của Bắc Ninh đã được cải thiện, du khách thuận tiện đi đến các ngôi chùa kể trên theo lộ trình từ chùa Phật Tích sang chùa Dâu và chùa Bút Tháp theo hướng từ cầu Kinh Dương Vương.

1. Chùa Phật Tích

Chùa Phật Tích tọa lạc trên núi Lan Kha, xã Phật Tích, huyện Tiên Du. Lối vào chùa có nhiều không gian xanh với những tầng cây dương xỉ mọc xen kẽ trên nền đá, kết hợp không gian đồi thông tạo cảm giác bình yên.

Theo quan niệm dân gian, chùa được xây trên núi cao để tránh sự ồn ào, phù hợp với những người thích Phật pháp và tu tập. Trong chùa có nhiều công trình kiến trúc, nghệ thuật và tác phẩm điêu khắc, nổi bật nhất là pho tượng phật A Di Đà và tượng mười linh thú tạc bằng đá (5 đôi ngựa, voi, trâu, tê giác, sư tử), có niên đại thời Lý, đã được công nhận là bảo vật quốc gia.

Đến thăm chùa, từ xa khoảng 3 km, du khách đã có thể nhìn thấy hai công trình kiến trúc lớn được đặt trên đỉnh núi. Lễ hội chùa được tổ chức từ mùng 3 đến mùng 5 Tết hằng năm, phù hợp để du khách tìm về lễ bái và du xuân.

2. Chùa Dâu

Chùa Dâu (còn gọi là Diên Ứng tự) có ý nghĩa cầu gì đều linh nghiệm. Chùa tọa lạc tại phường Thanh Khương, thị xã Thuận Thành.

Hiện chùa Dâu đang giữ kỷ lục: Chùa phát dòng thiền đầu tiên tại Việt Nam và là ngôi chùa cổ nhất trong lịch sử Tôn giáo Việt Nam (Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam công nhận), với sự dung hội giữa Phật giáo Ấn Độ và tín ngưỡng bản địa của người Việt cổ qua tín ngưỡng thờ Tứ Pháp. Ngôi chùa cũng gìn giữ được tượng Phật Pháp Vân - Pháp Vũ nằm trong hệ thống tượng Tứ pháp vùng Lâu - Luy Lâu được công nhận là bảo vật quốc gia.

Trải qua thời gian, chùa Dâu vẫn luôn là điểm đến thu hút Phật tử trong cả nước. Du khách đến đây như về với cội nguồn của Đức Phật, tìm đến sự yên bình, tĩnh lặng trong cuộc sống.

3. Chùa Bút Tháp

Chùa Bút Tháp thuộc thôn Bút Tháp, xã Đình Tổ, thị xã Thuận Thành. Đây là một trong ít ngôi chùa cổ có quy mô kiến trúc, nghệ thuật điêu khắc độc đáo còn được bảo tồn khá nguyên vẹn.

Kiến trúc tổng thể là một khuôn mẫu sự kết hợp hài hòa của các chất liệu gạch, gỗ, đá hài hòa với môi trường thiên nhiên. Chùa có hệ thống tượng Phật lớn, bốn nhóm bảo vật quốc gia (Tượng Phật bà nghìn mắt nghìn tay, bộ tượng Tam thế, Hương án và Tòa cửu phẩm liên hoa) và các mảnh chạm khắc tinh xảo.

Trong chùa Bút Tháp có nhiều loại cây như hoa sứ, hoa sen, mẫu đơn, đặc biệt là cau. Những hàng cau xanh ngắt trải dài thẳng tắp bên cạnh ngọn tháp tạo không gian thanh tịnh.