Bảo tàng Quảng Tri

Nằm bên đường Nguyễn Huệ (P.1, Đông Hà, Quảng Trị), Bảo tàng tỉnh Quảng Trị là công trình kiến trúc và có ý nghĩa đặc biệt, mới hoàn thành và đưa vào sử dụng gần một năm nay (5-2008) với tổng giá trị đầu tư xây dựng hơn 30 tỷ đồng, trong đó riêng chi phí phần trưng bày khoảng 13 tỷ đồng. Hiện Bảo tàng Quảng Trị đang trưng bày 10.000 hiện vật gốc, tài liệu khoa học phụ và nhiều bộ sưu tập hiện vật có giá trị.

Nhà trưng bày Bảo tàng hiện tọa lạc ở số 08 đường Nguyễn Huệ, thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. Bảo tàng được khởi công xây dựng vào năm 2000, đến ngày 1/5/2008 thì được khánh thành và mở của đón khách tham quan. Diện tích khuôn viên Bảo tàng gần 10.000m2, trong đó diện tích trưng bày trong nhà 2 tầng là 2.500m2, diện tích trưng bày ngoài trời gần 3.500m2, còn lại là hệ thống nhà làm việc, kho tàng, vườn hoa, cây xanh, đường nội bộ.

Trong khuôn viên của Bảo tàng Quảng Trị rộng 4.019m2, phần trưng bày ngoài trời là các hiện vật thể khối lớn về chiến tranh cách mạng và không gian văn hóa người Chăm. Bên trong, từ tầng 1 - 2 là những hiện vật và không gian tái hiện cả một giai đoạn dài của tiến trình lịch sử Quảng Trị, như: Quảng Trị buổi đầu lịch sử; kỷ nguyên Chămpa; Quảng Trị kỷ nguyên Đại Việt; thời thuộc Pháp và cuộc kháng chiến 9 năm chống Pháp.

Bên cạnh đó, còn có các phần trưng bày theo chuyên đề, như: Nỗi đau chia cắt hai miền Bắc - Nam và cuộc đấu tranh vì khát vọng thống nhất; Vĩnh Linh chống chiến tranh phá hoại của Mỹ; Quảng Trị với đường Hồ Chí Minh lịch sử; hàng rào điện tử Mcnamara; chiến dịch giải phóng Khe Sanh 1968, chiến dịch giải phóng Quảng Trị 1972...

So với nhiều bảo tàng địa phương khác, Bảo tàng Quảng Trị có nét khác biệt là trưng bày theo các chuyên đề, kết hợp trưng bày truyền thống với hiện đại... Hệ thống âm thanh được gắn vào tường, hệ thống ánh sáng cũng được sử dụng hiệu quả làm nổi bật chủ đề các khu vực trưng bày. Ngoài các tài liệu, hiện vật, một số phòng còn có màn hình, đèn chiếu, giúp người xem hiểu rõ hơn các vấn đề được giới thiệu.

Một số hiện vật độc đáo khác, theo Hội đồng Giám định khoa học Bảo tàng Quảng Trị là cụm vò bán sứ Đường làng Dương Lệ có số lượng 7 cái, trong đó 5 cái còn nguyên vẹn. Vò lớn nhất cao 0,57m, đường kính miệng vò 0,21m, vò nhỏ nhất cao 0,11m. Cụm vò có hình dạng thân phình và thon dần về hai phía, bản miệng thấp. Từ mép trên bản miệng về phía vai là một đường chỉ chìm chạy quanh, gắn dưới đường chỉ chìm là các núm chia đều quanh vai. Cả mặt trong và ngoài vò đều được phủ men màu vàng nhạt. Xương gốm tinh có màu trắng sữa. Cụm vò được chế tác theo phương pháp bàn xoay, có niên đại từ thế kỷ VII-X.