Cầu Hiền Lương – Sông Bến Hải
Quảng Trị
Mô tả
Cầu Hiền Lương – Sông Bến Hải là nơi đã chứng kiến nỗi đau chia cắt hai miền và những sự kiện lịch sử gắn với quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước của quân và dân ta trong thời kỳ chống Mỹ - Ngụy. Đây là địa điểm thích hợp để du khách đến tham quan và tìm hiểu những giá trị lịch sử mang ý nghĩa to lớn, hai “nhân chứng lịch sử” mang trên mình nỗi đau chia cắt đất nước thành hai miền Nam Bắc suốt hơn 20 năm ròng rã.
Cầu Hiền Lương – Sông Bến Hải là cụm di tích Đôi bờ Hiền Lương, du khách tìm về nơi đây để hoài niệm một thời đất nước chịu cảnh chia cắt, hiểu được sức mạnh của một dân tộc thiết tha yêu hoà bình, một ý chí và khát vọng giành độc lập tự do, để có một Việt Nam tươi đẹp như hôm nay.
1. Tìm hiểu về cầu Hiền Lương - Sông Bến Hải
Tên gọi ban đầu của cây cầu nơi miền Quảng Trị này là Minh Lương. Cái tên được đặt từ thời vua Minh Mạng, do sợ phạm húy nên cư dân nơi đây đã đổi thành Hiền Lương. Sông Bến Hải thuở đầu cũng được gọi là sông Bến Hói vì chữ “hói” trong tiếng địa phương đọc lệch gần giống như chữ “hải”.
Sông Bến Hải bắt nguồn dòng chảy từ dãy Trường Sơn đến biển Cửa Tùng khoảng 100km. Đây là con sông tiêu biểu nhất gắn liền với mảnh đất Quảng Trị như nhắc đến Huế, người ta nghĩ đến sông Hương, nhắc đến Nghệ An người ta nghĩ về sông Lam vậy.
Cầu Hiền Lương là cây cầu bắt qua sông Bến Hải chia con sông này làm đôi. Cây cầu này được xây dựng cho người đi bộ vào năm 1928. Đây là địa điểm quan trọng trong lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta. Do đó, đây là một nơi đóng vai trò cột mốc quan trọng in dấu những năm tháng chiến đấu và hi sinh gian khổ để đất nước được thống nhất.
2. Tham quan Cầu Hiền Lương - Sông Bến Hải có gì?
Di tích đôi bờ Hiền Lương bao gồm: cầu Hiền Lương, sông Bến Hải, cột cờ ở bờ Bắc, nhà Liên hợp, Đồn cảnh sát giới tuyến, giàn loa phóng thanh, cụm tượng đài Khát vọng thống nhất ở bờ Nam, Nhà Kho lưu trữ bảo tàng Vĩ tuyến 17…
Cột cờ hiện tại là hình mẫu mô phỏng các cột cờ mà Chính quyền và đội quân Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã dựng trước kia. Cột cờ cao 28m, được gia công bằng 6 đoạn thép ống links cùng với nhau. Trên đỉnh cột cờ gắn lá cờ sao vàng năm cánh.
Trên thân cột cờ có gắn các thanh thép hình chữ nhật để gia công thang. Cột cờ còn được lắp hệ thống dây cáp, ròng rọc và bộ phận tời tạo thuận tiện khi treo cờ. Đế cột cờ hình tròn trụ, có bày diễn trang trí tấm hình miêu tả về lịch sử cách thức mạng.
Nhà phơi bày “Vĩ tuyến 17 và khát vọng thống nhất” (xã Vĩnh Thành) gồm 2 gian. Gian khánh tiết là địa chỉ để tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Gian phơi bày 53 dữ liệu, hiện vật liên quan trực tiếp tới đại chiến đấu của quân và dân ta ở đôi bờ Hiền Lương – Bến Hải trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Những dữ liệu, hiện vật được phân theo 4 chủ đề: Hiệp định Giơnéve và giới tuyến quân sự tạm thời; Tinh thần không khuất phục của các cư dân Vĩnh Linh và đại chiến đấu đảm bảo địa đầu giới tuyến; Nhân dân vùng Nam vĩ tuyến 17 với cuộc đấu tranh vì khát vọng thống nhất nước nhà; Vĩ tuyến 17 sau giải phóng Quảng Trị năm 1972.
Di tích đôi bờ Hiền Lương biến thành điểm đến lựa chọn lựa chọn đã không còn gì bỏ qua trong hành trình du lịch Quảng Trị của khách trong và ngoài nước. Du khách tìm về địa chỉ đây để hoài niệm thuở nào nước nhà chịu cảnh chia cắt, hiểu được sức mạnh của một dân tộc thiết tha yêu hòa bình, một ý chí và khát vọng giành tự do độc lập, để có một Việt Nam tươi xinh xắn như giờ đây.
3. Lịch sử Cầu Hiền Lương - Sông Bến Hải
3.1. Cầu Hiền Lương
Cầu Hiền Lương được thành lập năm 1928 do Phủ Vĩnh Linh kêu gọi nhân dân trong vùng góp phần công sức. Hồi ấy, cầu được gia công được làm bằng gỗ, đóng cọc sắt, rộng 2m, chỉ đủ cho người vui chơi. Năm 1931, cầu được người Pháp cho sửa chữa lại rộng hơn, nhưng xe cộ muốn qua sông vẫn phải đi bằng phà.
Năm 1943, cầu được nâng cao, hiện tại xe cơ giới loại bé có thể qua lại được. Năm 1950, Pháp cho xây cầu Hiền Lương bằng bê tông cốt thép, dài 162m, rộng 3,6m, trọng lực 10 tấn. Hai năm sau, cầu bị quân ta đánh sập để chặn lại sự đánh phá của địch ra miền Bắc.
Cầu Hiền Lương chia thành hai phần, mỗi bên dài 89m, sơn hai màu khác biệt. Bờ Bắc gồm 450 tấm ván mặt cầu, bờ Nam 444 tấm. Cuộc phân ly tạm thời tưởng rằng chỉ nối dài hai năm và kết thúc sau lúc tổng tuyển cử thống nhất, nhưng thực tế đã nối dài đến 21 năm.
3.2. Sông Bến Hải
Sông Bến Hải bắt nguồn từ núi Động Chân thuộc dãy Trường Sơn và chảy dọc theo vĩ tuyến 17 từ Tây sang Đông rồi đổ ra cửa Biển Cửa Tùng. Sông Bến Hải có tổng chiều dài gần 100 km, nơi rộng nhất khoảng 200m, nơi hẹp nhất khoảng 20 -30m, là ranh giới giữa hai huyện Vĩnh Linh và Gio Linh của tỉnh Quảng Trị.
Sông Bến Hải lúc đầu có tên Minh Lương. Vào thời vua Minh Mạng do trùng với chữ “Minh” phạm phải kiêng húy tên của Vua (chữ “Húy” đồng nghĩa với “Kỵ” tức là kiêng kỵ). Do vậy tên làng, tên sông đều đổi thành Hiền Lương. Sông Bến Hải cũng còn được gọi là sông “Bến Hói”, tiếng địa phương “hói” có nghĩa là dòng sông nhỏ, từ Bến Hói đọc lệch ra là Bến Hải.
