Chùa Bầu

Với khung cảnh thiên nhiên hài hoà, trước mặt chùa Bầu là một hồ nước sâu và rộng, hồ thông với sông Đáy tạo nên mỹ quan đẹp và tô điểm thêm sự tĩnh lặng cho chùa. Theo thuyết âm dương ngũ hành, trước một ngôi chùa nào thường phải có một hồ nước vì theo truyền thuyết chùa tượng trưng cho dương, hồ tượng trưng cho âm. Dương và âm tạo nên thế cân bằng hài hoà trong trời đất và theo thuyết phong thuỷ thì chốn chùa chiền là nơi tôn nghiêm, thành kính. Hồ nước trước chùa như muốn nhắc nhở con người ta đến nơi này cần phải rửa sạch tay chân cho hết bụi trần để thành tâm vào bái lễ. Như vậy nét văn hoá tâm linh nơi đây không khác xa so với những ngôi chùa khác.

Điểm mới ở đây là ngôi chùa này mới được trùng tu và tôn tạo lại trên diện tích 4000 m2 của chùa Bầu cũ, thời gian xây dựng trong vòng 3 năm, với lối kiến trúc cổ truyền của dân tộc kết hợp với kiến trúc mới. Theo tài liệu cũ, chùa Bầu đã có trên 1000 năm tuổi nằm trong quần thể làng Bầu, vực Bầu và chợ Bầu ngày nay. Đây là nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh của nhiều thế hệ, của phật tử xã Châu Cầu ( xưa) và thành phố Phủ Lý – Hà Nam (ngày nay). Chùa Bầu được xây hai tầng, tầng một được dùng để làm nhà khách, là nơi sinh hoạt cho các nhà sư và các phật tử, tầng 2 là nơi thờ tự.

Bước qua cổng tam quan là tòa tiền đường: hai bên thờ Đức Ông và thờ Đức Thánh Hiền, và chính điện thờ Phật. Tại toà Tam Bảo của Phật điện theo trật tự từ trên xuống, nơi cao nhất của Thượng điện là 3 pho Tam Thế; hàng thứ 2 là một pho tượng A Di Đà –đây là pho tượng lớn nhất ở phật điện; hàng thứ 3: Thích Ca Mâu Ni ngồi ở giữa Bồ Tát Văn Thù bên trái, Bồ Tát Phổ Hiền bên phải ; hàng cuối trên Phật điện của chùa là tượng Thích Ca sơ sinh. Đằng sau tiền đường là nhà Tổ và cũng là nơi thờ Mẫu. Giữa lòng hồ chùa Bầu là 1 tháp nhỏ, tạo nên khung cảnh đẹp cho toàn bộ khu vực chùa.

Hiện nay, Chùa Bầu vẫn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá từ triều Vĩnh Thịnh năm thứ 6 (1663) như: 28 đạo sắc phong về Đức Pháp Vân Phật và đạo sắc phong cuối cùng vào năm thứ 9 vua Khải Định, một quả chuông với kích thước 0,95m, đường kính 0,57m được đúc vào mùa xuân năm thứ 3 Hoàng triều Minh Mệnh ( 1822) và một tấm bia đá xanh cao 1,25, rộng 0,8m.

Cùng với các nhà thờ, chùa chiền trên địa bàn thành phố, chùa Bầu là một ngôi chùa có rất nhiều nét kiến trúc cũng như trang trí nội thất mang phong cách truyền thống và hiện đại. Điều đó càng chứng tỏ rằng, mặc dù các hạng mục kiến trúc ở Hà Nam không có khác biệt lớn về phong cách so với kiến trúc cùng loại ở các vùng dân cư khác, nhưng vẫn có thể nhận ra những nét rất riêng của chùa Bầu ở các công trình kiến trúc này. Trước hết, các kiến trúc này đều chiếm lĩnh những khoảng không gian rộng rãi, cảnh quan thoáng đãng và tọa lạc gần công viên Nguyễn Khuyến, chứ không chen chúc nhau trong những khoảng không gian chật hẹp ở các vùng đô thị, và luôn tạo cảm giác thanh tịnh và yên tĩnh nơi thành phố ồn ào.