Chùa Động Ngọ

Chùa Động Ngọ là một ngôi chùa cổ tự được dựng từ thời Đinh nay thuộc xã Tiền Tiến, huyện Thanh Hà, Hải Dương, từng là trung tâm Phật giáo lớn của dòng Thiền Trúc Lâm Yên Tử. Đây là nơi để tháp Cửu phẩm Liên hoa là một trong ba kiệt tác của kiến trúc nghệ thuật điêu khắc gỗ cổ truyền trong các công trình kiến trúc Phật giáo Việt Nam còn lưu giữ được đến ngày nay.

Chùa Động Ngọ có khuôn viên khoảng 1 ha với không gian thoáng đãng, mặt hướng ra trục đường chính đối diện với giếng làng, xa hơn là bờ đê sông Thái Bình. Việc lựa chọn vị trí phù hợp, đắc địa đã cho thấy vai trò, tầm quan trọng của chùa trong phục vụ đời sống tín ngưỡng, văn hóa tâm linh của người dân. Cửa chính vào chùa xây kiểu gác chuông hai tầng, bốn mái chồng diêm. Bên trên có treo chuông cao 1,5 m, đúc năm Gia Long thứ 12 (1813).

Ngày trước chùa có quy mô lớn, bây giờ nhỏ hơn nhưng bố cục vuông vắn. Theo thời gian, nhiều công trình tại chùa bị chiến tranh tàn phá, một số bị phong hóa hư hỏng. Sau ngày đất nước thống nhất, chùa đã được trùng tu xây dựng nhiều hạng mục mới như chính điện, tam quan, gác chuông, thượng điện, nhà tổ, Cửu phẩm Liên hoa, điện Thánh Mẫu...

Cùng với lịch sử lâu đời, chùa Động Ngọ còn được biết đến là nơi lưu giữ tuyệt tác kiến trúc đặc sắc, tinh hoa nghệ thuật điêu khắc gỗ cổ truyền trong các công trình Phật giáo là Cửu phẩm Liên hoa đã hơn 330 năm tuổi. Tòa cửu phẩm do hòa thượng Chân Nguyên tạo dựng năm Chính Hòa thứ 13 (1692). Để xây dựng tòa cửu phẩm này, ông đã đi khắp nơi tìm thợ, trong đó có cả những nghệ nhân tên tuổi từ Kinh đô. Công trình được khởi công xây dựng năm 1688, đến năm 1692 mới hoàn thành.

Cửu phẩm Liên hoa là điểm nhấn độc đáo, hấp dẫn các Phật tử, du khách tìm tới tham quan, chiêm bái chùa Động Ngọ. Tòa cửu phẩm này được công nhận là bảo vật quốc gia năm 2016 và hiện cả nước chỉ còn 3 tòa cửu phẩm có niên đại từ thế kỷ XVII-XVIII, trong đó có tòa cửu phẩm ở chùa Động Ngọ.

Chùa Động Ngọ cuốn hút du khách bằng chính những điều giản đơn, bình dị nhưng chứa đựng nhiều giá trị, triết lý sâu xa. Đến vãn cảnh chùa, du khách không những tìm được cảm giác bình yên, thanh thản mà còn thêm trân quý giá trị lịch sử, văn hóa của dân tộc. Bà Vũ Thị Ngãi, người trông nom nhiều năm ở chùa cho hay những năm gần đây chùa Động Ngọ thu hút nhiều người tới tham quan, chiêm bái. Người này tới lại truyền tai người kia về những nét độc đáo, đặc sắc tại chùa.