Chùa Hang

Chùa Hang - Hang Chùa thuộc xã Yên Trị (Yên Thủy). Chùa Hang - Hang Chùa chứa đựng nhiều điều huyền bí của nền Văn hóa Hòa Bình, về căn hầm thời chiến trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Trong hang Chùa còn có dòng sông ngầm không bao giờ cạn giúp ruộng đồng xã Yên Trị quanh năm tươi tốt. Với ý nghĩa lịch sử to lớn, năm 1994, chùa Hang được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VH - TT&DL) công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

 

Chùa Hang còn có tên gọi Văn Quang Động, chùa tọa trên vách đá. Chùa Hang có 2 ngôi chùa kiến trúc cổ xây dựng theo kiểu chữ nhất. Chùa Hang được các bậc tiền nhân xây dựng từ lâu và được tôn tạo vào thời Hoàng triều Khải Định Nhâm Tuất niên (triều Khải Định năm Nhâm Tuất). Lúc bấy giờ, chùa có tên gọi Thanh Lam Tự. Thanh Lam Tự có hệ thống tượng phật cổ được tạc từ thế kỷ XVIII. Đây là di sản nghệ thuật điêu khắc tinh xảo, độc đáo của dân tộc Mường Hòa Bình. Chùa còn có một bàn cờ đá, phía trên cửa chùa khắc dòng chữ Hán trên vách đá là "Lăng tiêu tiếu bích” (ngọn núi biếc cao vút, sương phủ mờ ảo).

 

Điều độc đáo và ấn tượng nhất tại hang Chùa có lẽ là những vỏ ốc, vỏ sò hóa thạch xếp tầng tầng, lớp lớp lên nhau tạo thành một "quả đồi vỏ ốc” trong hang. Đây là một kiệt tác của thiên nhiên ban tặng cho mảnh đất Yên Trị. Bất cứ du khách nào khi đến thăm quan, vãn cảnh hang Chùa đều phải trầm trồ, thán phục trước vẻ đẹp huyền bí của quả đồi vỏ ốc.

Kỳ lạ nhất là trong núi Chùa Hang có một dòng sông ngầm chảy qua. Không ai biết con sông ngầm này có từ lúc nào, chỉ biết rằng chưa bao giờ người dân địa phương thấy cạn nước, nguồn nước chảy ra trong vắt, mùa hè thì mát lạnh, mùa đông thì rất ấm. "Vào mùa hạn, Yên Thủy không có nước tưới cho ruộng, nhưng nguồn nước ngầm trong núi Chùa Hang vẫn chảy không ngừng, người dân thường vào hang, bơm nước để tưới cho đồng ruộng. Chính vì vậy mà ruộng đồng của xã tôi quanh năm tốt tươi. Ở một số cửa hang còn có rất nhiều cá. Mỗi khi trời mưa to, nước trong hang ào ra, người dân ra cửa hang dùng vợt bắt cá" - Cụ Trần Hữu Lữ, xóm Ninh Hòa, xã Yên Trị chia sẻ.

 

Vì là nguồn nước mạch tự nhiên nên nhiều gia đình sống xung quanh núi Chùa Hang vẫn qua các hang động lấy nước về sinh hoạt, nước dùng pha chè rất thơm, không bao giờ có cặn đá vôi, nấu cơm dẻo. Vì vậy, mỗi dịp lễ, Tết, người dân thường lấy nước ở đây về gói bánh.