Chùa Hang Lý Sơn
Mô tả
Chùa Hang Lý Sơn là một trong những địa điểm du lịch đầy tâm linh vô cùng đẹp đẽ và hấp dẫn của Lý Sơn. Nếu như du khách đã ưu ái phong tặng cho Lý Sơn là kiệt tác của thiên nhiên thì chùa Hang Lý Sơn sẽ được xem như là tác phẩm kiến trúc được xây dựng lên bằng đá vô cùng huyền bí mà mẹ thiên nhiên đã dành tặng cho người dân nơi đây. Ngôi chùa nổi tiếng nhất tại đảo Lý Sơn này đã được hình thành từ một vách đá dựng đứng lâu đời xuất hiện từ thế kỷ thứ 16. Nếu như đến chùa Đục phải leo lên núi thì ngược lại khi đến chùa Hang, du khách phải theo hướng đi xuống. Nơi đây được biết đến là nơi để thờ cúng Phật, cùng với các vị tiền hiền đã có công lớn trong việc xây dựng huyện đảo.
Chùa Hang Lý Sơn qua việc xem, tìm hiểu từ những ghi chép của các nhà khảo cổ và từ lời khẩu truyền được lưu lạc trong dân gian cộng với việc đã được khám phá ra được một vài dấu tích còn sót ít ỏi lại cho thấy chùa Hang vốn đã là một hang đá được người Chăm sử dụng để làm nơi cư trú hoặc thờ tự trước khi người Việt đặt chân lên đảo Lý Sơn.
1. Chùa Hang Lý Sơn ở đâu?
Chùa Hang có vị trí cách không xa trung tâm đảo Lý Sơn, nằm ở phía Đông Bắc núi Thới Lới. Chùa Hang hay còn gọi là chùa Thiên Khổng Thạch Tự. Người xưa đã tận dụng được hang đá nằm sâu dưới chân núi Thới Lới để tiến hành dựng một ngôi chùa tại nơi đây. Khi đi du lịch Lý Sơn và đứng từ trên cao nhìn xuống, ta khó nhận ra được đó là một ngôi chùa mà chỉ thấy những tán lá bàng cổ thụ to lớn.
2. Cách di chuyển đến chùa Hang đảo Lý Sơn
Đường xuống Chùa Hang khá cheo leo, bám theo mép biển, một bên là vách núi đá hùng vĩ, một bên là biển xanh mát lạnh, ngút ngàn, đứng ở đây bạn như cảm thấy mình thật bé nhỏ giữa lòng thiên nhiên to lớn, kỳ vĩ này. Qua chừng vài chục bậc thang dài, hiện ra trước mắt bạn là hàng cây bàng biển lâu đời đã ở đây từ rất lâu, đứng oai vệ như những vị thần đang trấn giữ chùa.
Chùa Hang nằm ở phía Đông bắc núi Thới Lới gần trung tâm của đảo Lý Sơn. Tuy nhiên, đường đi đến chùa thì khá loanh quanh, phải chạy vòng qua eo núi. Men theo bờ biển đi qua hết đoạn đường bạn sẽ bắt gặp những cánh đồng tỏi bao la, chưa hết kinh ngạc thì sau đó, bạn đã lại đắm chìm trong những vạt ngô xanh rờn.
Đường xá trên đảo tuy hẹp, khá vòng vo, loằng ngoằng tuy nhiên quý khách sẽ không cảm thấy mệt mỏi hay nhàm chán bởi trên đường đi, du khách sẽ có thể check in ngay trên con đường đầy hoa hoàng hậu nở rộ vàng rực cả một góc tường. Từ trên đỉnh núi, đi bộ vài chục bậc thì đã xuống tới chùa Hang rồi.
3. Câu Chuyện Xung Quanh Hang Đảo Lý Sơn
Khi người Chăm di chuyển vào phương Nam thì hang đá chùa Hang rơi bị lãng quên, thâm u rồi trở thành nơi ẩn nấp của loài dơi và muôn thú khác. Ban ngày ánh sáng chiếu xuống mặt biển, rồi hắt ngược vào vách đá, chập chờn những tia nắng sáng tối dệt nên những hình thù kỳ dị, biến ảo không ngừng. Ban đêm lập lòe những ánh ma trơi kèm theo tiếng cú rúc từng hồi khiến cho nơi đây càng thêm huyền bí. Biết bao nhiêu câu chuyện ly kỳ được người đời sau kể lại mà chắc chắn trong số đó sẽ có không ít điều thêu dệt. Lúc này người Việt từ đất liền cũng đã ra sinh sống ở Lý Sơn một thời gian, nhưng hang đá và vùng xung quanh chưa có ai đặt chân đến.
Trong số những truyền ngôn đó, có câu chuyện một vị đạo sĩ lấy hang đá làm nơi ẩn náu mình. Ông sống cùng đám thú hoang, bè bạn với chim muông, vui đùa cùng các loài thủy tộc, hái rau rừng làm thức ăn, hứng giọt sương đọng trên phiến lá làm thức uống, ông như hòa mình với thiên nhiên, muông thú tại nơi đây. Thỉnh thoảng ông mới ra khỏi hang, đầu đội nón lá rộng vành che khuất khuôn mặt tạo cảm giác phong sương, chiếc áo khoác bạc màu giấu bên trong một thanh kiếm báu.
Lần theo gia phả và lời di huấn của các dòng họ đầu tiên khai phá làng An Hải người ta biết rằng cách nay chừng 4 thế kỷ, thời vua Lê Kính Tông, mấy anh em nhà ông Trần Công Thành là những người đầu tiên phát hiện và tìm đến hang đá. Người em út về sau không biết vì lý do gì đã ở lại trong hang mà không quay nữa. Người đời sau tin là ông học phép tu tiên, rồi đắc đạo. Những người đi biển nói có vài lần bắt gặp ông vào đất liền để trò chuyện, chơi cờ, đối ẩm với ông coi lò rượu ở ghềnh đá Thạch Ky. Ngửa chiếc nón và đặt xuống biển, đạo sĩ ngồi lên, nón biến thành thuyền, gió nổi đưa thuyền và người lao đi vun vút trên mặt biển.
4. Hang Đảo Lý Sơn - Hang Đá Trời Sinh
Chùa Hang là hang đá của thiên nhiên lớn nhất trong hệ thống hang đá ở Lý Sơn, hình thành do nước biển ăn mòn vào chân núi Thới Lới trong thời kỳ biển tiến. Từ chân núi Thới Lới phía đông nam, vòng qua sườn núi phía tây bắc, rồi theo các bậc cấp bằng đá đi dần xuống thấp hơn, gần với mặt nước biển, du khách sẽ nhìn thấy sừng sững phía trước mặt sân chùa là hàng cây bàng biển đã hàng trăm năm tuổi. Ngẩng mặt trông ra là trùng khơi lộng gió, quay đầu nhìn lại là "hang đá trời sinh", thấp thoáng phía xa xa là cù lao Bờ Bãi, nơi đây quả thực là mỹ vị nhân gian.
Nhẹ bước chân lần vào tự viện và cũng là bên trong hang đá, giữa thoang thoảng mùi trầm hương, tỏ mờ những tia sáng từ ngọn nến rọi vào khoảng sáng tối lung linh, sau một thoáng định thần du khách sẽ không khó nhận ra bệ thờ Tam Thế Phật, Di Đà Tam Tôn và Hoa Nghiêm Tam Thánh ở chính điện, bên tả là bàn thờ Địa Tạng Vương Bồ tát, Đạt Ma tổ sư, bên hữu là Quán Thế Âm Bồ tát và Thập điện Diêm vương. Bàn thờ ba vị trưởng lão khai tự, ông thủy tổ họ Trần cùng 7 vị tiền hiền làng An Hải thiết đặt ở những nơi trang trọng và tương xứng nhất với vị trí, công trạng mà các vị đã đóng góp trong quá trình khai phá, xây dựng làng An Hải cũng như huyện đảo Lý Sơn.
Dẫu là giữa ngày hè nóng bức, nhưng không gian bên trong chùa vẫn dịu lạnh như thể đang là cuối thu. Luồng ánh sáng bên ngoài thi thoảng rọi vào vách đá ẩm ướt, rêu mờ. Thỉnh thoảng từ trần hang rơi xuống mấy giọt nước trong veo, mát lạnh. Một làn gió nhẹ thổi qua, những chiếc lá bàng buông cành trước sân chùa gợn lên chuỗi âm thanh rất lạ, lẫn vào tiếng sóng bập bềnh, êm ả.
Như mọi ngôi chùa thờ Phật khác, số người đến hành lễ, cầu Phật đông nhất ở chùa Hang là vào dịp Nguyên đán, Nguyên tiêu, Phật đản, Vu lan, các ngày sóc, vọng , ngày vía Phật, Bồ tát... Đặc biệt, bà con ngư dân Lý Sơn dù có là tín đồ nhà Phật hay không cũng đều tìm đến đây hành lễ rất long trọng, trang nghiêm vào các ngày vía Bồ tát Quán Thế Âm hoặc trước khi bước vào mùa đánh cá hay còn được coi là mùa mở biển.
Những dịp lễ long trọng khác diễn ra ở chùa Hang là ngày giỗ thủy tổ họ Trần, ngày tưởng niệm Tam vị trưởng lão và tiền hiền thất tộc khai lập làng An Hải. Điều này, thêm một lần nữa cho thấy sự kết hợp, hòa đồng vui vẻ giữa giáo lý, nghi lễ Phật giáo với tín ngưỡng thờ thần hoàng, thờ tổ tiên ở các đền chùa của người Việt.
5. Kiến trúc & quang cảnh của chùa Hang ở Lý Sơn
5.1. Sân chùa
Phía trước chùa Hang đảo Lý Sơn, ta sẽ nhìn thấy 4 chữ “Thiên Khổng Thạch Tự” được khắc rõ nét trên vách đá cao khoảng chừng 20m. Dưới vách đá có những mạch nước ngầm chảy nhỏ giọt tạo thành một giếng nước trời. Người dân và du khách thường uống nước và rửa mặt với hy vọng sẽ được gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.
Cửa Chùa Hang được hướng ra biển, sân chùa có hồ sen và tượng Quan Âm để người dân cầu bình an, phúc lành cho những chuyến đi biển được thuồn buồm xuôi gió và đánh bắt được nhiều cá để trang trải cuộc sống tốt đẹp hơn. Phía trước chùa là biển nên mỗi khi trời chiếu những tia nắng xuống rọi nên mặt nước biển trong xanh cùng với những rặng san hô đầy màu sắc tạo nên vẻ đẹp như trong tranh vẽ.
5.2 Chính diện chùa
Chánh điện chùa Hang Lý Sơn nằm sâu trong hang núi đá, chiều dài khoảng hơn 35m và chiều rộng khoảng chừng 30m, có hình dáng như hàm con ếch, ngoài cao khoảng 10m trong thấp dần chạm đất; tại nơi Phật tử và khách tham quan thường lễ Phật cao khoảng chừng 3m. Hình như, theo thời gian, do độ giãn nở của đá, chiều cao của hang đá này ngày một thấp dần.
5.3 Điện thờ chính
Bên trong chùa thờ Phật và các vị tiền hiền có công trong việc khai hoang, gây dựng chùa. Các bệ thờ được tạo ra từ các nhũ đá tự nhiên, được gia công tinh tế, tỉ mỉ một số bệ thờ đá còn mang đậm nét kiến trúc độc đáo của người Chăm Pa xưa. Mặc dù đã có bàn tay tạo tác của con người nhưng cảnh trí nơi đây vẫn giữ được nét nguyên sơ và bản sắc tôn giáo vốn có của mình.
Trong khói hương, ánh sáng len lỏi, ngôi chùa càng trở nên huyền bí, linh thiêng hơn bao giờ hết. Không gian trong chùa lúc nào cũng dịu mát, an yên cho bạn cảm giác nhẹ lòng, thanh thản và bình tâm sau những xô bồ của cuộc sống hàng ngày.
