Mô tả
Di tích lịch sử văn hóa, thắng cảnh hang Bàn Bù bao gồm: khu vực núi, hang động, suối, các di tích chùa Nán, đền thờ Mẫu Thoải, đền thờ Lê Lai, Lê Lợi, Nguyễn Trãi và các tướng sĩ nghĩa quân Lam Sơn. Đến đây, du khách được khám phá hang Bàn Bù, một trong những hang động kỳ vĩ, nguyên sơ ở vùng rừng núi phía Tây Thanh Hóa, với chiều dài của hang trên 6 km, có một cửa vào và hai cửa ra. Trong lòng hang có nhiều cảnh đẹp, huyền ảo như: ruộng Vua, ao Vua, hang Bụt, thác Bạc, thác Vàng, động tiên, cung cấm; có dòng suối nước trong xanh soi bóng những nhũ đá có hình thù kỳ thú. Hang và suối Bàn Bù còn biết tới là nơi tập hợp và là phòng tuyến giúp nghĩa quân nhiều lần đánh thắng quân nhà Minh.
Hang Bàn Bù là một trong những hang động kỳ vĩ, nguyên sơ ở vùng rừng núi phía Tây Thanh Hóa với chiều dài của hang là 903,5m (riêng đoạn đã khám phá và đưa vào khai thác du lịch). Trong hang có hai ngách. Ngách bên dưới, trong lòng hang có nhiều động đẹp, huyền ảo như Ruộng Vua, Ao Vua, hang Bụt, thác Bạc, thác Vàng, động tiên, cung cấm và rất nhiều những nhũ đá tuyệt đẹp với đủ hình thù gắn với những tích chuyện kỳ thú của người xưa kể lại.
Đặc biệt, trong lòng hang động có dòng nước trong lành tuôn chảy suốt ngày đêm chưa bao giờ cạn, tạo thành nhiều mặt hồ soi bóng vô vàn nhũ đá lung linh chạy dài theo hang động. Vào hang chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những con cá, con cua, con dơi. Ngách khô phía trên hẹp hơn và có nhiều vết tích từ rất xa xưa còn chưa được khám phá.
Đến thăm Khu Di tích, lịch sử - Văn hóa, danh thắng hang Bàn Bù, du khách còn có dịp chiêm ngưỡng chùa Nán thờ thích ca Mâu ni, theo thiền phái Trúc Lâm. Ngôi chùa này đã có từ xưa, trước năm 1420, giặc Minh xâm lược đã tàn phá Chùa, nhân dân đã phải sơ tán vào hang Bàn Bù lập bàn thờ thần nước và thờ Phật. Sau khi chiến thắng quân Minh, nhân dân xây dựng lại chùa để làm nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, tín ngưỡng. Theo Đại Việt thông sử, thì Lê Lợi đem quân mai phục và tiêu diệt hàng trăm tên địch, phá tan ý định tiến quân lên Miền Tây Thanh Hóa và sang nước bạn Lào. Sau khi thắng quân Minh, Lê Thái Tổ sắc phong cho nhân dân làng Ngán, xã Ngọc Khê.
