Hành cung Vũ Lâm

Hành cung Vũ Lâm là một căn cứ quân sự thời Trần, nằm ngay trong vùng núi thành Nam của kinh đô Hoa Lư xưa. Các vua đầu nhà Trần lập căn cứ địa ở Vũ Lâm để củng cố lực lượng, phản công giải phóng Đại Việt trong cuộc kháng chiến đánh tan quân xâm lược Nguyên Mông lần thứ hai. Nơi đây còn gắn với sự kiện các vua Trần xuất gia tu hành, mở mang phật giáo. Hiện nay, hành cung Vũ Lâm thuộc quần thể di sản thế giới Tràng An, tỉnh Ninh Bình, một phần khu vực nằm sâu trong dãy núi Tràng An được đưa vào khai thác du lịch.

 

1. Giới thiệu đôi nét về hành cung Vũ Lâm

Hành cung Vũ Lâm nằm ở đâu?

Quần thể Danh thắng Tràng An là sự kết hợp hoàn hảo giữa di tích văn hóa và thiên nhiên, bên trong quần thể này được ví như một bức tranh sơn thủy với nhiều thung lũng, sông ngòi uốn lượn vô cùng đặc biệt. Trong đó có nơi gọi là Hành cung Vũ Lâm, một chuỗi những di tích độc đáo mà bạn nhất định không thể bỏ qua trong hành trình khám phá cố đô Hoa Lư.

Lịch sử về hành cung Vũ Lâm

Hành cung Vũ Lâm là một căn cứ quân sự thời Trần, nằm ngay trong vùng núi thành Nam của kinh đô Hoa Lư xưa. Nơi đây còn gắn với sự kiện các vua Trần xuất gia tu hành, mở mang phật giáo. Hành cung Vũ Lâm hiện nay là vùng lõi của quần thể danh thắng Tràng An, vốn được UNESCO công nhận là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.

Sau cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông lần thứ nhất, năm 1258, Trần Thái Tông là vị vua đầu tiên của Vương triều Trần đã nhường ngôi cho con và lui về làm Thượng Hoàng khi tuổi vừa tròn 40, một độ tuổi sung mãn nhất của cuộc đời. Ngài là người ưa Thần Phật, sùng Tiên Thánh, thích đi vân du để tìm vẻ đẹp của giang sơn đất nước, tìm nơi tĩnh lặng để tu thiền. Trên con đường phi mã thiên lý bắc - nam, khi đi qua đất Tràng An - Ninh Bình, nhìn về phía tây, ngài thấy dải Phi Vân Sơn hùng vĩ, núi đẹp tựa như những áng mây bay, ngọn nối ngọn trùng ngôi, phía dưới là sông ngòi uốn khúc, có nước bạc lấp lánh, phía trong có nham động, lại có các hang xuyên thủy nối liền. Thượng Hoàng đã cùng các thị thần xuống thuyền, lênh đênh trên sông nước thưởng ngoạn cảnh sơn thủy hữu tình. Say đắm cảnh nước lạ, núi đẹp, ngài đã sai người đẵn gỗ, dựng am, tô tượng thờ Phật để tu hành, mở đầu cho việc xây dựng Hành cung Vũ Lâm.

Cũng ngay thời điểm đó, Thượng Hoàng Trần Thái Tông đã nhận ra địa thế hiểm yếu của khu vực rừng núi Ninh Bình với hệ thống sông ngòi dày đặc liên thông với khu vực hành cung Thiên Trường - Nam Định. Hơn thế, với hệ thống núi đá vôi dày đặc, rừng cây rậm rạp dễ phòng thủ, khó tiến công, nơi này rõ ràng là một nơi đắc địa để xây dựng một căn cứ phòng thủ lâu dài, có thể dễ dàng rút quân từ Thăng Long và Thiên Trường về đây theo đường sông trong trường hợp bị truy kích. Địa thế hiểm trở với sông nước có thể dễ dàng khóa chân vó ngựa quân Nguyên Mông vốn chỉ quen chinh chiến trên những vùng thảo nguyên rộng lớn. Với tầm nhìn ấy của Thái Thượng Hoàng Trần Thái Tông, Hành cung Vũ Lâm đã không chỉ là nơi tu thiền mà còn là căn cứ địa vững chắc của quân dân thời Trần, có thể tiến hành chiến đấu trong thời gian dài.

Theo lời tấu trình của danh sĩ Trương Hán Siêu, một môn khách của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, là người Ninh Bình và có học vấn uyên thâm thời đó, các vua triều Trần đã cho chiêu mộ dân lưu tán, lập ấp, khai khẩn ruộng hoang và tiến hành sản xuất nông nghiệp, tích trữ lương thực, tôn tạo những nơi xung yếu của khu căn cứ dự bị chiến lược này, góp phần làm nên chiến thắng quân xâm lược Nguyên - Mông lần thứ hai và thứ ba, quét sạch bóng dáng quân giặc ra khỏi bờ cõi Đại Việt.

Cũng trong thời gian này, các vua triều Trần còn cho xây dựng nhiều các công trình tôn giáo tại đây như chùa A Nậu, chùa Khai Phúc... Hành cung Vũ Lâm cũng là nơi xuất gia tu hành đầu tiên của Đức Phật Hoàng Trần Nhân Tông, thời gian vào khoảng tháng 7 năm Giáp Ngọ 1294, trước khi ngài lên Yên Tử lập ra Thiền phái Trúc Lâm, dòng Thiền mang đậm bản sắc Việt Nam.

2. Nét kiến trúc độc đáo tại hành cung Vũ Lâm

Hành cung Vũ Lâm tọa lạc trên một địa thế thoáng đãng, rộng rãi, bao gồm nhiều di tích lịch sử như: Cửa Quan, Hành cung, Cống Rồng, Tuân Cáo… với 24 ngôi chùa cổ tồn tại từ thời Trần đến nay như Chùa Hải Nham, chùa Bích Động, chùa Đá, chùa Linh Cốc, chùa Sắn, chùa Thông, chùa Sở…

Đến Hành cung Vũ Lâm bạn sẽ được chiêm ngưỡng một ngôi nhà cổ vẫn tồn tại tới trước 1954 với lối thiết kế tối giản, không hề cầu kỳ. Tại đây còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị lịch sử to lớn, đó là những minh chứng, tái hiện lại một triều đại thịnh vượng thời phong kiến Việt Nam cũng như những chiến tích chống quân xâm lược vang dội của ông cha ta. Cứ mỗi độ Xuân về thì bạn bè bốn phương lại quy tụ về cung Vũ Lâm lễ Phật và vãn cảnh để tưởng nhớ những vị vua của dân tộc cũng như để cầu may mắn, bình an.

3. Khung cảnh thiên nhiên xinh đẹp tại hành cung Vũ Lâm

Để cảm được hết cái đẹp của thiên nhiên Ninh Bình bạn nên thuê thuyền và du ngoạn, len lõi vào từng khu vực kỳ bí bên trong di tích. Đến Hành cung Vũ Lâm bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên bởi khung cảnh ở đây hết sức thơ mộng, hùng vĩ bên cạnh đó là dáng dấp của dòng thời gian qua bao thăng trầm của lịch sử để tồn tại cho đến ngày hôm nay. Quả thực nơi này như là một món quà và giá trị vô giá của dân tộc Việt Nam.

Nhìn từ trên cao, những công trình kiến trúc tựa mình e ấp bên những dãy núi nối tiếp nhau với màu xanh. Những chiếc thuyền mộc chấm phá giữa bức tranh thiên nhiên ấy tạo nên vẻ đẹp đầy tinh tế và công phu.