Mô tả
Làng Diềm hay làng quan họ Viêm Xá hay Viêm Ấp như một cách để nhớ tới một thời khai đất lập làng. Chỉ cách trung tâm thành phố Bắc Ninh tầm 4km, làng Diềm nay nằm ở phường Hòa Long, thành phố Bắc Ninh. Ngôi làng này khá hẻo lánh bởi không mấy thuận lợi về giao thông. Nhưng có lẽ cũng bởi lý do này mà làng Diềm còn lưu giữ được nhiều nét đẹp, giá trị truyền thống mà ít nơi nào có được.
Lữ khách phương xa lần đầu đặt chân tới ngôi làng tên độc một chữ Diềm như lạc bước vào thời phong kiến xưa. Một ngôi làng cổ trăm năm tuổi, có đền thờ Đức Vua Bà, Thuỷ tổ Quan họ. Cây cối rộp hai bên đường đi, rủ bóng xuống mặt hồ trong vắt, quanh làng là những di tích còn được bảo tồn với Đền thờ Vua Bà uy nghiêm, Đình Diềm cổ kính là nơi hội họp và cũng chứng kiến sự đổi thay của ngôi làng, cùng với đó là vẻ đẹp linh thiêng nơi Giếng Ngọc, Đền Cùng… Nép mình bên dòng sông Cầu hiền hòa, làng Diềm như một bức tranh sơn thủy hữu tình,nhìn vào ban đầu có phần đơn điệu nhưng càng ngắm lại càng mê, lại càng say.
Cách thủ đô Hà Nội khoảng 54km, mất hơn 1 giờ chạy xe máy, ô tô, thuê xe du lịch là bạn đã đến được làng Diềm. Đường đi xuất phát từ trung tâm thành phố Hà Nội bạn đi theo hướng quốc lộ 1B đến thành phố Bắc Ninh rồi rẽ trái, đi lên đê sông Cầu là đến đất làng Diềm.
Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày mùng 6 tháng 2 âm lịch hàng năm, du khách thập phương lại về làng Diềm để dự lễ hội làng Diềm - nơi thờ Đức Vua Bà, Thuỷ tổ khởi sinh ra Quan họ. Dù mùng 6 mới là chính hội nhưng thực tế hội làng Diềm đã bắt đầu từ trước đó một ngày, chiều ngày 5/2 dân làng đã tổ chức lễ mở cửa đền, lễ dâng hương và lễ cầu mưa rửa đền. Đến đây du khách có dịp được chứng kiến các nghi lễ và tham gia vào những hoạt động đặc sắc trong suốt ngày hội. Sau khi dâng hương hoa lên Đức Vua Bà, cầu xin cho làng mình mở hội hát ngày một đông là đến Lễ tế thần. Đây là lúc những câu hát Quan họ ca ngợi công đức Vua Bà và cũng là để cầu sự an khang, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Sau lễ tế, dân làng dựng và diễn sự tích “Bà Chúa phát lệnh mở hội Xuân”.
Ngoài lễ hội Đền thờ Vua Bà Thủy tổ Quan họ, hàng năm làng Diềm còn có 3 hội lớn mà du khách gần xa có dịp đến có thể tham gia. Hội Chùa diễn ra ngày rằm tháng giêng, Hội Tát Giếng diễn ra đúng ngày 3 - 3 và Hội Đình được tổ chức vào ngày 6 - 8.
