Lăng Gia Long

Lăng Gia Long không chỉ là nơi an nghỉ của vị vua sáng lập ra triều Nguyễn mà còn là minh chứng cho tình cảm chung thủy, sắt son của vua dành cho Hoàng hậu. Hai mộ đá cạnh nhau trải qua hàng trăm năm thể hiện cho sự gắn bó, đồng hành lúc sinh thời và cả khi qua bên kia thế giới.

Lăng mộ vua Gia Long có tên gọi khác là Thiên Thọ Lăng, được xây dựng trong 6 năm (1814-1820) gồm nhiều lăng tẩm trong hoàng quyến vua Gia Long. Tổng thể lăng nằm trong một vùng núi hoang sơ, sơn thủy hữu tình thuộc thôn Định Môn, xã Hương Thọ, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Toàn bộ quần thể lăng gồm 42 ngọn núi, đồi lớn nhỏ, trước lăng nổi bật là núi Đại Thiên Thọ nằm án ngữ, sau có 7 ngọn núi làm hậu chẩm. 

Chính giữa trung tâm quần thể là 2 ngôi mộ song táng của vua Gia Long và Thừa Thiên Cao hoàng hậu, được đặt trên đồi Chính Trung. Hai ngôi mộ đá có cùng kích thước cách nhau chỉ 1 gang tay, không chạm trổ hoa văn, không sơn son thếp vàng, chỉ giản dị trường tồn mãi với thời gian.

Điểm độc đáo chính là đứng từ phía sau nhìn nơi tiếp giáp giữa phần nóc 2 ngôi mộ, sẽ thấy đỉnh Đại Thiên Thọ nằm ở chính giữa, chính xác đến “không sai một li”. Đây là chi tiết khiến lăng Gia Long trở thành lăng mộ có kiến trúc phong thủy độc đáo bậc nhất Việt Nam.

Bên ngoài song mộ là hệ thống tường thành kiên cố gọi là “Bửu thành”. Cánh cổng bằng đồng của Bửu thành là nơi dẫn lối vào chốn yên nghỉ của vua và hoàng hậu. Hàng năm cánh cổng này chỉ mở vào các dịp lễ Tết, ngày giỗ… để dọn dẹp, sang sửa, dọn vệ sinh. 

Bên trái khu lăng mộ là Bi Đình - nhà bia khắc ghi công trạng. Đây là công trình quen thuộc có mặt ở hầu hết các lăng tẩm vua chúa nhà Nguyễn. Trong Bi Đình là tấm bia “Thánh Đức thần công” vua Minh Mạng dựng lên để ca ngợi vua cha (vị vua đầu tiên triều Nguyễn). Tấm bia được chạm khắc hoa văn tinh tế và trải qua gần 200 năm vẫn còn rõ chữ. 

Ngoài lăng Thiên Thọ, quần thể lăng Gia Long còn các lăng mộ khác của các thành viên hoàng tộc Nguyễn, bao gồm: Lăng Thiên Thọ Hữu, Lăng Quang Hưng, Lăng Trường Phong, Lăng Vĩnh Mậu, Lăng Thoại Thánh, Lăng Hoàng Cô…. Trong quần thể lăng Gia Long đáng chú ý nhất là Lăng Thiên Thọ Hữu và Điện Gia Thành, vốn là nơi chôn cất và điện thờ của Thuận Thiên Cao hoàng hậu - người vợ thứ 2 của vua Gia Long và cũng là mẹ của vua Minh Mạng.