Làng hương Phia Thắp

Tọa lạc dưới chân núi Phà Hùng (núi To) của xã Quốc Dân, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng, làng hương Phia Thắp với khung cảnh đẹp như tranh và những nét văn hóa truyền thống ấn tượng đang là điểm du lịch cộng đồng hot hit nhất nhì vùng Đông Bắc.

Vì là làng hương nên sẽ thật là thiếu sót nếu không nhắc đến nghề làm hương truyền thống của Phia Thắp. Mặc dù không ai biết làng nghề này có mặt từ bao giờ nhưng hơn 100 năm nay chỉ cần cây mai vẫn lớn thì hương vẫn được ra đời, thậm chí hiện nay trong thôn có 53 hộ dân thì cả 53 hộ đều làm hương thủ công. 

Ngay từ lúc bình minh, trong tiếng gà gáy vang vọng khắp xóm là làng nghề nhang đã bừng tỉnh và tất bật với các công việc cho ngày mới. Người lên rừng chặt cây mai (tre mạy mười) vừa thẳng vừa dẻo, lại dễ bắt lửa về chẻ nhỏ rồi vót bằng tay thành từng que thật nhỏ và tròn đều.

Tẩm xong bột thì đem đi phơi nắng gió tự nhiên chứ không sấy bằng lò. Đó là lý do vì sao khi đến du lịch làng hương Phia Thắp bạn sẽ thấy bất kỳ chỗ nào: từ hiên nhà, sân, bờ tường cho đến các con đường và góc ruộng đều được bày kín các ống hương.

Đặc biệt, để que hương đạt được độ khô nhất định, người ta phải chọn thời điểm phơi là giữa trưa khi nhiệt độ cao nhất. Nếu nắng đẹp thì chỉ cần 1 ngày là khô, còn nếu lúc nắng lúc râm thì phải phơi đến 2 hoặc 3 ngày mới được. Thậm chí, nếu thời tiết không ủng hộ khiến trời mưa thì còn phải phơi trong bếp mới kịp đem đi bán.

Hương sau khi đã khô thì sẽ được nhuộm màu cho chân, thường thì sẽ là màu đỏ, hồng, đôi khi sẽ nhuộm cả màu cam, xanh, tím…để thêm phần bắt mắt, rồi đem đi phơi lần nữa cho khô tiếp. Mỗi bó hương sẽ có 20 que và được người dân đem đi bán ở khắp các nẻo đường hoặc cho các khách du lịch, nhưng chủ yếu vẫn là ở chợ phiên Quảng Uyên.

Vì nhang của làng hương Phia Thắp Quảng Uyên có mùi thơm tự nhiên của trầm hương, dễ cháy, khi cháy hết tạo ra được dáng đẹp và bảo quản được khá lâu, nên không chỉ các gia đình ở Cao Bằng mà các vùng lân cận như Bắc Kạn hay Hà Giang cũng có rất nhiều người ưu dùng.

Ngày nay, dù cho phải cạnh tranh với nhiều chủng loại hương, với nhiều loại mẫu mã nhưng do chất lượng tốt được nhiều người tin dùng, nên mặc cho mỗi bó hương bán chẳng được mấy đồng tiền thì bà con nơi đây vẫn lạc quan giữ vững niềm tin với nghề như một cách để bày tỏ lòng biết ơn với việc ông cha đã truyền lại nghề cho con cháu.