Làng nghề Sừng mỹ nghệ Đô Hai

Làng nghề Sừng Mỹ Nghệ Đô hai là làng Nghề sản xuất sản phẩm thủ công mỹ nghệ sừng duy nhất ở Việt Nam, có từ hơn 100 năm nay. Từ nguyên liệu sừng trâu, bò, các nghệ nhân, thợ giỏi của làng đã nghiên cứu làm ra hàng trăm loại sản phẩm phục vụ đời sống nhân dân như doi ngựa, lược chải đầu, cặp tóc… đến các loại hàng mỹ nghệ tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hoá dân gian như các con vật, tượng, các tích cổ như bộ tượng Tam Đa, “long, ly, quy, phượng”, “ tùng, cúc, trúc, mai”...Sản phẩm của làng nghề không chỉ tinh xảo mà còn có nét độc đáo riêng, mang tính sáng tạo và nghệ thuật .

 

Làng nghề truyền thống sừng mỹ nghệ Đô Hai thuộc xã An Lão, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam, với hơn 200 hộ dân sinh sống, 99% hộ dân tham gia sản xuất hàng Mỹ Nghệ truyền thống.

Năm 2004 Làng Đô Hai được Ủy Ban Nhân Nhân Tỉnh Hà Nam trao bằng công nhận làng nghề với tên đầy đủ là Làng nghề sừng mỹ nghệ Đô Hai. 

Làng nghề truyền thống sừng mỹ nghệ Đô Hai có từ hơn một trăm năm nay. Do Cụ Nguyễn Văn Tấn đưa về truyền dạy cho nhân dân trong làng.

Thời kì đầu sản phẩm của làng chưa nhiều chủ yếu phục vụ nhu cầu trong khu vực bắc bộ do vậy các loại măt hàng cũng chưa được phong phú các mặt hàng chủ yếu lúc đó là roi ngựa, quai nón, nho mai, bàn chải …

Cùng với sự phát triển của lịch sử, làng nghề cũng có những bước thăng trầm, khi kinh tế phát triển thị trường mở rộng các hộ gia đình đã tập hợp lại thành các tổ sản xuất. đến năm 1957 thành lập hợp tác xã tiểu thủ công nghiệp Thanh Sơn, gồm 70 hộ với 100 lao động chính và 50 lao động phụ phát triển nhiều loại mặt hàng mới đáp ứng nhu cầu của thị trường không chỉ trong nước mà còn thị trường quốc tế, thời gian nầy làng có khoảng 160 đến 180 mẫu hàng, mang giá trị thẩm mĩ cao như Rồng Phượng đôi, Anh Hùng Tư Ngộ, Lược, các loại con giáp.v.v. hàng xuất khẩu sang các nước như Liên Xô và Đông Âu, Trung  Quốc…

Theo các nghệ nhân Đô Hai, làm nghề chế tác sừng cũng như là một phương pháp để rèn luyện bản thân vì nghề này đòi hỏi sự kiên trì, tỷ mỉ và tinh tế thì mới cho ra một tác phẩm theo đúng yêu cầu của khách hàng. Để có được một sản phẩm đẹp, ưng ý và hoàn mỹ từ những chiếc sừng trâu, bò các nghệ nhân phải trải qua rất nhiều công đoạn khác nhau. Mỗi công đoạn đòi hỏi người thợ phải thật khéo tay, cẩn thận và cực kì tinh mắt. Việc chế tác đồ mỹ nghệ từ sừng bao gồm mỗi người một công đoạn, không thể ôm đồm. Điều này yêu cầu phải dựa vào tay nghề của từng cá nhân, có những chi tiết làm cả ngày mới xong nên phải có tinh thần tập thể hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau thì mới có sản phẩm đẹp.

Một điều đặc biệt của làng sừng Đô Hai đó là ngay cả những người phụ nữ cũng có thể trở thành một nghệ nhân chế tác sản phẩm tinh xảo từ sừng trâu bò. Trước đây khi chưa có máy móc thì tất cả các công đoạn đều được làm thủ công. Ngày nay với sự giúp sức của máy móc, các sản phẩm đều được làm kỳ công và tinh xảo hơn, do đó sản phẩm cũng nâng cao được chất lượng, giá thành và đảm bảo được nguồn thu nhập cho người dân.

Từ nguyên liệu sừng trâu, bò, các nghệ nhân, thợ giỏi của làng đã nghiên cứu làm ra hàng trăm loại sản phẩm phục vụ đời sống nhân dân như doi ngựa, lược chải đầu, cặp tóc… đến các loại hàng mỹ nghệ tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hoá dân gian như các con vật, tượng, các tích cổ như bộ tượng Tam Đa, “long, ly, quy, phượng”, “ tùng, cúc, trúc, mai”…Sản phẩm của làng nghề không chỉ tinh xảo mà còn có nét độc đáo riêng, mang tính sáng tạo và nghệ thuật.