Thánh địa Mỹ Sơn
Mô tả
Thánh địa Mỹ Sơn được coi là di sản văn hóa thế giới, bao gồm nhiều đền đài Chăm Pa, trong một thung lũng đường kính khoảng 2 km, bao quanh bởi đồi núi. Thánh địa Mỹ Sơn được coi là một trong những trung tâm đền đài chính của Ấn Độ giáo ở khu vực Đông Nam Á và được UNESCO chọn là một trong các di sản thế giới tân thời và hiện đại tại phiên họp thứ 23 của Ủy ban di sản thế giới như là một ví dụ điển hình về trao đổi văn hoá và cùng là bằng chứng duy nhất của nền văn minh châu Á đã biến mất.
Thánh địa Mỹ Sơn - chỉ từ cái tên cũng đã tưởng tượng được nơi này tuyệt đẹp như thế nào. Nơi đây còn được coi là tuyệt tác kiến trúc Chăm Pa đầy huyền bí. Vậy hãy cùng Vigotrip tìm hiểu qua về địa điểm này nhé.
1. Vị trí của Thánh địa Mỹ Sơn
Thánh địa Mỹ Sơn có vị trí thuộc xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 69 km và gần thành cổ Trà Kiệu.
Hiện ra cùng với quần thể kiến trúc gồm nhiều đền đài Chămpa cùng kiến trúc vô cùng độc đáo, mới lạ. Nơi đây đã từng bị quên lãng trong một thời gian dài lên đến hàng thế kỷ, phải đến năm 1885 nơi đây mới được phát hiện.
2. Mang đậm dấu ấn lịch sử lâu đời
Thánh địa Mỹ Sơn có niên đại khoảng từ thế kỷ IV – sớm nhất ở Mỹ Sơn, vua Bhadresvara đã xây dựng một ngôi đền dâng cúng vua Bhadravarman – vị vua sáng lập dòng vua đầu tiên vùng Amaravati vào cuối thế kỷ IV, được đồng hóa với thần Siva, trở thành tín ngưỡng thờ thần – vua cùng tổ tiên hoàng tộc. Đây là tổ hợp gồm nhiều đền đài của vương quốc Champa, nằm ẩn mình trong một thung lũng nhỏ có đường kính khoảng 2 km, được bao quanh bởi núi đồi chập chùng.
3. Kiến Trúc in dấu đậm nét tại Mỹ Sơn
Nơi đây là một quần thể với hơn 70 ngôi đền tháp mang nhiều phong cách kiến trúc điêu khắc khác nhau tiêu biểu cho từng giai đoạn lịch sử của vương quốc Champa. Phong cách kiến trúc ở đây được chia làm 6 loại: phong cách cổ, Hòa Lai, Đồng Dương, Mỹ Sơn, PoNagar và phong cách của người dân Bình Định. Hầu hết các công trình kiến trúc, tác phẩm điêu khắc tại Mỹ Sơn đều chịu ảnh hưởng từ Ấn Độ giáo.
Kỹ thuật điêu khắc trên gạch của người Chăm rất ít xuất hiện trong các nghệ thuật khác ở khu vực khác. Các tháp đều có hình chóp, biểu tượng của đỉnh Meru thần thánh, là nơi cư ngụ của các vị thần Hindu. Cổng tháp thường được quay về phía Đông để nhận ánh sáng măt trời. Tường bên ngoài tháp thường trang trí hoa văn lá cuốn hình chữ S nối liền lại với nhau. Các vật trang trí là tượng điêu khắc bằng sa thạch hình Makara - con thú thần thoại có nanh nhọn và vòi dài, hình vũ nữ Apsara, sư tử, voi, chim thần Garuda, tượng người cầu nguyện đều được xếp khít với nhau và đến ngày nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào xác định được chất kết dính, hình người, hình thù đặc biệt lên tháp. Điểm nổi bật của nghệ thuật điêu khắc Chăm là thể hiện sức sống mãnh liệt của con người với nội tâm lúc bay bổng sảng khoái, lúc trầm tư tĩnh lặng, lúc lại trăn trở day dứt. Mỗi một giai đoạn lịch sử đều mang dấu ấn riêng với những đường nét kiến trúc khác nhau. Thánh Địa Mỹ Sơn Quảng Nam không chỉ cho thấy kiệt tác ghi dấu của một nền kiến trúc Champa mà còn của cả nền văn hóa khu vực Đông Nam Á đầy xinh đẹp và thú vị.
4. Tổng thể di tích Mỹ Sơn
Tổng thể thánh địa: gồm hai ngọn đồi, đối diện nhau theo hướng Đông – Tây và ngay tại ngã tư của một con suối, các nhánh suối đã trở thành ranh giới tự nhiên chia cắt nơi đây thành bốn khu vực A, B, C, D. Cách chia này vừa hợp với yếu tố phong thủy lại vừa tránh được tình trạng xé lẻ các tổng thể kiến trúc. Trung tâm Thánh địa là một tháp chính tên Kalan và nhiều tháp phụ nhỏ bao bọc xung quanh. Kalan có hai cửa theo hướng đông tây, mỗi cửa có 8 bậc cấp để bưới lên và các vòm cuốn. Trên mỗi vòm cuốn là một hình tháp thu nhỏ, theo những tài liệu để lại thì đây là ngôi tháp cao nhất trong các tháp thánh địa ở Mỹ Sơn với chiều cao lên đến 24m, đáy tháp hình vuông, mỗi cạnh dài 10m. Trong tháp thờ một bộ Linga – Yoni lớn, tuy nhiên nay chỉ còn một bệ đá Yoni. Phần trên tháp có 3 tầng, các tầng dần nhỏ lại và trên cùng là đỉnh tháp được làm bằng sa thạch. Ở mỗi tầng đều có cửa giả, có hình người đứng dưới vòm cuốn. Hai cửa giả hai bên là hai vòm cuốn chồng lên nhau, trang trí hoa văn rất tinh xảo và đẹp mắt.
Thời gian và chiến tranh đã tàn phá di tích xinh đẹp này một cách nặng nề. Nhưng những gì còn lại ở nơi đây vẫn mang một vẻ đẹp huyền bí, kiến trúc độc đáo mang nét riêng biệt của người Champa. Chính điều này mà đã thu hút sự tò mò của du khách trong và ngoài nước tới đây tham quan và khám phá. Những hướng dẫn viên bản địa là người ở đây rất thân thiện, nhiệt tình và hiếu khách. Bên cạnh đó, họ còn là những người có lòng tự hào dân tộc nên những thông tin họ cung cấp cho bạn sẽ rất khác với việc bạn đi với một hướng dẫn viên theo đoàn.
Thánh địa Mỹ Sơn không chỉ mang đậm nét kiến trúc riêng biệt mà nơi đây còn mang đậm nét văn hóa của người Chăm với những vũ điệu Chăm nhẹ nhàng, uyển chuyển. Độc đáo với những vũ điệu dâng lễ chính là điệu múa thiêng hướng vọng thần linh ở các ngôi đền tháp. Tại đây, du khách sẽ thấy những cô nàng vũ nữ Chăm thường đội trên đầu cây nến, nước, hoa trái và trầu cau để dâng mừng trông thật vui mắt. Hay điệu múa Apsara là điệu múa dành cho sân khấu với sự uyển chuyển, mượt mà ca ngợi vẻ đẹp, những đường cong tuyệt mỹ mà tạo hóa đã ban tặng cho các người đẹp dễ dàng đi vào lòng du khách khi tới Mỹ Sơn. Ngoài ra nơi đây còn có nhiều hoạt động nghệ thuật đặc sắc như nghệ thuật diễn xướng dân gian, điệu múa cắn lửa, vũ điêu dâng lễ, múa đội nước… Chắc chắn sẽ không khiến du khách tới đây phải thất vọng. Nơi đây cũng là điểm đến thu hút nhiếp ảnh gia yêu thích sự huyền bí, riêng biệt ở thánh địa. Còn là một trong những địa điểm cho những ai yêu thích đi phượt tìm hiểu và khám phá, dừng chân tại đây để chụp vài tấm ảnh kỉ niệm với bạn bè hay người thân.
5. Một số trải nghiệm thú vị ở thánh địa Mỹ Sơn
5.1 Lễ hội Katê
Nếu bạn đến đúng vào dịp lễ hội diễn ra tại Thánh Địa Mỹ Sơn thì chuyến đi sẽ càng trở nên thích thú và trọn vẹn hơn nhiều. Bạn sẽ được tận mắt chứng kiến mở đầu lễ hội là những chức sắc tôn giáo người Chăm thực hiện những nghi lễ cúng cầu an ngay tại tháp theo tập tục được truyền lại từ xưa. Nhiều nghi thức truyền thống khác được lần lượt trình diễn ra như lễ phục, kiệu rước, rước nước và Katê,… chưa hết còn rất nhiều những màn giao lưu văn nghệ, trình diễn nhạc cụ dân tộc Chăm, những màn múa Chăm của các nghệ sỹ uyển chuyển và điêu luyện,… Lễ hội là dịp để những người dân bản địa và những du khách đến tham quan cả trong và ngoài nước, hiểu biết thêm về nơi đây cũng như tạo kiến thức cho bản thân, góp phần duy trì và bảo vệ những giá trị nghệ thuật thuần túy của nền văn hóa Chăm xưa.
5.2 Con đường cổ nghìn năm ở Thánh Địa Mỹ Sơn
Con đường được phát hiện bởi chuyên gia Ấn Độ trong quá trình khai quật và trung tu tháp K nằm trong vùng lõi quần thể Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn. Với chiều rộng đến 8m, con đường được dẫn bởi 2 bờ tường song song nhau, độ sâu mà con đường bị chôn vùi là gần 1m trong lòng đất và theo những tài liệu được ghi lại thì đây chính là cổng ngõ đầu tiên chỉ các vua chúa, thành viên trong hoàng tộc, các chức sắc cao quý nhất của Chămpa mới được đi vào các khu đền tháp trung tâm để thực hiện cúng tế các thần và tổ chức hành lễ. Sau khi khai quật những chuyên gia hết sức ngạc nhiên và bất ngờ về sự hoành tráng của con đường này với hệ thống tường dẫn vô cùng khéo léo rất đẹp mắt, các vật liệu rất đặc trưng như đất nung và phụ gia kết dính đặc biệt để xây dựng cũng được phát hiện thêm. Nhờ sự phát hiện thú vị này đã giúp làm phong phú thêm các giá trị lịch sử lâu đời, kiến trúc, văn hóa, nghệ thuật mà người xưa đã tạo lập ra trong cả quần thể này.
5.3 Điệu múa Apsara huyền ảo
Lấy cảm hứng từ chính những tượng đá Apsara ( vũ nữ Yang Naitri) ở những bức phù điêu hay tượng bằng sa thạch, hóa thân từ đá thành những vũ điệu mượt mà, uyển chuyển mềm mại hơn bao giờ hết, thể hiện vẻ đẹp đường cong hoàn hảo tuyệt mĩ của tạo hóa dành tặng cho nét đẹp của phái nữ, các điệu múa Apsara đều được biểu diễn tại những hội diễn nghệ thuật quần chúng và đến ngay cả những sân khấu chuyên nghiệp. Trong tất cả những sự kiện văn hóa ở Quảng Nam nói chung hay ở Thánh Địa Mỹ Sơn nói riêng, cả ở lễ hội Katê bạn sẽ được chứng kiến điệu múa huyền ảo – điệu múa “linh hồn của đá” đầy mê hoặc này khiến bạn như lạc về quá khứ vào nền văn hóa Chăm xưa với hình ảnh các cô gái tay búp măng cong cong, bộ ngực căng tròn, đường cong quyến rũ trong trang phục rực rỡ, lấp lánh, trong tiếng trống Paranưng và tiếng khèn Sarainai, điệu múa càng đẹp và uyển chuyển hơn khiến bạn phải say đắm. Đây sẽ là một trải nghiệm khó quên đối với với du khách đến đây
