Tháp Hòa Lai Ninh Thuận
Mô tả
Tháp Hòa Lai Ninh Thuận là một trong ba đền tháp cổ xưa nhất, lâu đời nhất của dân tộc Chăm còn tồn tại bền vững cho đến hiện tại. Ninh Thuận được nhiều người biết đến là nơi sinh sống của cộng đồng dân tộc Chăm khá đông đúc, bên cạnh đó ở Ninh Thuận cũng còn một số công trình lâu đời của người Chăm để lại mà vẫn còn tồn tại đến bây giờ, không chỉ vậy mà nó còn mang giá trị lịch sử văn hóa to lớn. Trong số những công trình tiêu biển không thể không nhắc đến là tháp Hòa Lai, một ngôi tháp cổ được cho là một trong những công trình lâu đời nhất của người Chăm.
Tháp Hòa Lai Ninh Thuận là niềm tự hào và là đại diện cho phong cách kiến trúc nghệ thuật điển hình của nền văn hoá Chăm Pa cổ xưa. Nếu có cơ hội, du khách hãy trực tiếp đến đây để có thể ngắm nhìn được nét đẹp của tòa tháp cổ xưa này nhé.
1. Tháp Hòa Lai nằm ở đâu?
Tháp Hòa Lai Ninh Thuận có vị trí tọa lạc trên cung đường Quốc lộ 1A thuộc thôn Ba Tháp, xã Bắc Phong, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, cách trung tâm thành phố Phan Rang khoảng 15km về phía Bắc. Tháp hay còn được gọi với cái tên khác là Ba Tháp Ngọn tháp - một trong những công trình kiến trúc mang tính nghệ thuật độc đáo của vương quốc Chăm Pa vùng Panduranga xưa và cũng chính là di tích lâu đời nhất còn khá nguyên vẹn trên dải đất miền Trung.
Khác với Tháp Po Klong Garai, ngôi tháp này được xây dựng theo phong cách kiến trúc Hòa Lai tiêu biểu của văn hoá Chăm Pa ở thế kỷ IX. Lối kiến trúc này nổi bật với những cánh cửa hình vòm có nhiều mũi tròn, các trụ bổ tường hình bát giác và phong cách trang trí hình lá uốn cong. Đây là cụm đền tháp có giá trị về mặt lịch sử và đem lại ý nghĩa vô cùng to lớn.
2. Nguồn gốc hình thành của tên gọi Tháp Hòa Lai
Cho đến hiện tại, tên gọi Tháp Hòa Lai vẫn còn rất nhiều tranh cãi xảy ra xung quanh nó. Theo như hiện trạng, tỉnh Ninh Thuận có hai ngọn tháp Chăm nằm trên Quốc lộ 1A. Tuy nhiên, trong quá khứ ở đây đã từng có ba ngôi tháp và một ngọn đã bị sụp đổ hoàn toàn nên mới có tên gọi là Ba Tháp. Ngoài ra, người dân bản địa còn gọi nơi đây là đền Tháp Hòa Lai. Theo lời giải thích của Chế Vỹ Tân, có thể hiểu rằng Hòa Lai là tên gọi được phiên âm lại từ người Kinh vùng Ninh Thuận, dựa theo từ Bal Lai - tên của một thủ đô đã biến mất trong lịch sử.
Ngày nay, cùng với các địa danh nổi tiếng khác trên Quốc lộ 1A như Làng dệt Mỹ Nghiệp, Làng gốm Bàu Trúc và Tháp Po Klong Garai, Tháp Hòa Lai là điểm đến thú vị của đông đảo những ai yêu thích khám phá lịch sử, văn hoá, tín ngưỡng của dân tộc Chăm. Đặc biệt, nơi đây còn là không gian lý tưởng cho những chuyến hành trình tìm về cội nguồn đầy cuốn hút khi mà bản sắc văn hóa dân tộc đang là vấn đề luôn luôn được quan tâm hàng đầu.
3. Thời điểm lý tưởng để tham quan Tháp Hoà Lai
Dựa theo kinh nghiệm du lịch Ninh Thuận của những người đi trước thì bạn có thể ghé thăm Tháp Hoà Lai vào bất kỳ thời gian nào trong năm nếu thấy thuận tiện. Tuy nhiên, đặc trưng khí hậu của mảnh đất miền Trung này thường xuyên nắng nóng, do đó nếu bạn muốn đến đây vào mùa hè thì nên mang đồ chống nắng và tránh đi vào buổi trưa nhé. Thời điểm thích hợp nhất cho các hoạt động tham quan tại Tháp Hoà Lai là khoảng từ 8:00 - 10:00 hoặc 15:00 - 16:40 vì lúc này thời tiết khá trong lành, dễ chịu và không còn nắng gắt.
4. Hướng dẫn đường đi đến Tháp Hòa Lai Ninh Thuận
Xuất phát từ trung tâm thành phố Phan Rang, bạn di chuyển về ngã năm Phủ Hà. Sau đó, bạn tiếp tục đi thẳng trên cung đường Quốc lộ 1A khoảng 15km theo hướng về thành phố Nha Trang. Khi qua khỏi cánh đồng quạt gió Ba Tháp, bạn chỉ cần đi thêm khoảng 2km nữa là sẽ bắt gặp được di tích Tháp Hòa Lai ở bên phía tay phải. Nếu chưa nắm rõ lộ trình di chuyển thì bạn có thể đi theo hướng dẫn của ứng dụng Google Maps hoặc hỏi đường từ người dân địa phương nhé.
5. Khám phá nét đặc sắc của Tháp Hoà Lai - Vẻ đẹp văn hóa Chăm Pa 1000 năm tuổi
5.1 Chiêm ngưỡng công trình kiến trúc nghệ thuật tuyệt mỹ
Đến với Tháp Hoà Lai, bạn sẽ được tận mắt ngắm nhìn nghệ thuật xây dựng và điêu khắc cực kỳ dày công tinh tế, tỉ mỉ của dân tộc Chăm Pa. Ngôi tháp vốn là một tổng thể kiến trúc bao gồm Tháp Bắc, Tháp Giữa và Tháp Nam. Hiện nay, ngọn tháp trung tâm chỉ còn lại phần nền đã bị phá vỡ nghiêm trọng vào thế kỉ XIX. Nơi đây được biết đến là khu di tích cổ có khá nhiều công trình phụ bao quanh tháp nhưng theo thời gian chỉ còn một ít vết tích còn lưu lại như tường thành, lò gạch…
Nét đặc sắc của cụm Tháp Hòa Lai chính là phong cách trang trí hết sức tinh xảo, đẹp mắt với những đường nét hoa văn bên ngoài mặt tháp chỉ giới hạn ở vòm cửa, các trụ ốp và bộ diềm mái. Mỗi công trình tháp mang trong mình một nét đẹp riêng biệt nhưng lại được xây dựng vô cùng hài hòa, hợp với nhau. Trong đó, Tháp Bắc được xây bằng gạch, trên tường chạm trổ hoa văn hình mặt chim, thú, lá, hoa… vô cùng ấn tượng. Ở hướng Đông của tháp Bắc chỉ có duy nhất một cửa vào, ba hướng còn lại đều là cửa giả. Bên trong tháp có sẵn các ô hình tam giác để gắn đèn lên mỗi khi cúng tế.
Tháp Nam là ngọn cao nhất, cũng được xây bằng gạch và chạm khắc hoa văn trên tường nhưng chưa được hoàn thiện. Toàn bộ thân tháp trông như một khối lập phương đồ sộ, nguy nga nhô lên từ một bệ vuông và nâng đỡ cả một hệ thống các tầng nhỏ hơn. Trải qua hơn 1000 năm cùng biết bao thăng trầm lịch sử, vẻ đẹp của Tháp Hoà Lai vẫn trường tồn theo năm tháng và giữ nguyên được những nét văn hóa, giá trị nghệ thuật đặc sắc trong lối kiến trúc và điêu khắc của người Chăm xưa.
5.2 Sống ảo với vô vàn background siêu đỉnh
Tháp Hòa Lai là một trong những tọa độ check-in lý tưởng của đông đảo du khách thập phương, đặc biệt là ở giới trẻ ngày nay. Vẻ đẹp tráng lệ, cổ kính và đầy bí ẩn của mỗi công trình tháp cũng khiến nơi đây trở thành địa điểm tác nghiệp và khơi nguồn cảm hứng của vô số nhiếp ảnh gia tài tình. Tại Tháp Hòa Lai, bạn sẽ được thỏa sức bấm máy với vô vàn góc sống ảo siêu xinh, hứa hẹn sẽ cho ra đời những bộ ảnh triệu like. Để họp với phong cảnh thì bạn hãy chọn và diện những trang phục mang hơi hướng vintage, cổ điển và có thể rinh về những thước ảnh xinh lung linh để lưu giữ kỷ niệm nhé.
5.3 Nghiên cứu di tích lịch sử - kiến trúc cổ điển
Được biết đến là công trình tiêu biểu của thế kỷ IX vang danh khắp lịch sử, nếu bạn là người ưa khám phá, trải nghiệm, mong muốn nghiên cứu di tích lịch sử và tìm hiểu thêm về nét văn hóa cổ xưa thì tháp Hòa Lai là một sự sự chọn hoàn hảo.
Đến tháp, bạn sẽ thấy được sự độc đáo tài tình trong từng kiến trúc điêu khắc cổ mà người xưa áp dụng, nó trở thành di tích của văn hóa lịch sử có sự liên kết hệ thống tôn giáo tạo ra được nét đặc sắc, riêng biệt của mình.
5.4 Tháp Hòa Lai xứng danh là đền tháp kiêu hãng sau 1000 năm tồn tại với thời gian
Năm 1986, trong khi khảo sát, Bảo tàng tỉnh đã phát hiện một linga bằng đá hay còn biết đến là sa thạch ở khu vực Tháp. Đây là một phát hiện quý báu có giá trị không chỉ riêng về văn hóa mà còn là lịch sử. Quan trọng là minh chứng rõ hơn về một quá trình thịnh vượng trong việc phát triển kiến trúc, nghệ thuật và điêu khắc của vương quốc Panduranga. Đến năm 1997, Bộ Văn hóa – Thông tin đã cấp bằng công nhận cụm tháp Hòa Lai là di tích lịch sử quốc gia.
