Vườn Quốc Gia Chư Mom Ray

Cách thị xã Kon Tum khoảng 30km về hướng Tây Bắc, nằm trên địa phận hai huyện Sa Thầy và Ngọc Hồi chính là Vườn quốc gia Chư Mom Ray. Nơi đây có tính đa dạng sinh học cao nhất trong hệ thống các Vườn quốc gia trên cả nước. Bên cạnh đó, khu vực này có điều kiện giao thông khá thuận lợi, gần Thuỷ điện Yaly, đường mòn Hồ Chí Minh, cửa khẩu quốc tế Bờ Y… giúp cho Vườn quốc gia Chư Mom Ray ngày càng được nhiều du khách biết đến. 

Tổng diện tích rừng Chư Mom Ray đặc dụng vào khoảng 54.583,59 ha; rừng sản xuất 1.665,64 ha; vùng đệm 188.749 ha. Gồm các xã Bờ Y, Sa Loong (huyện Ngọc Hồi); Rờ Kơi, Sa Nhơn, Sa Sơn, Mô Rai, Ya Xiêr, thị trấn Sa Thầy (huyện Sa Thầy. Đây là nơi sinh sống của cộng đồng các dân tộc thiểu số, nổi bật là người Gia Rai và người Rơ Măm.

Vườn quốc gia Chư Mom Ray nằm ở ngã ba Đông Dương, phía Tây giáp Campuchia, phía Tây Bắc giáp Lào. Tại đây có dãy núi Chư Mom Ray trùng điệp, nhiều sông suối, ao hồ, ghềnh thác… tạo nên tiềm năng lớn để tạo thành một vùng bảo tồn thiên nhiên hoang dã với hệ sinh thái đặc trưng của khu vực Đông Nam Á.

Hệ thực vật rừng quốc gia Chư Mom Ray phong phú, đa dạng về số loài và trạng thái. Theo số liệu đã thống kê được thì nơi đây có khoảng 1534 loài, trong đó có 113 loài quý hiếm thuộc họ phong lan, ngành hạt trần, các loài họ dầu, lớp tuế, kim giao, thông tre, trắc, cẩm lai…

Hệ động vật Vườn quốc gia Chư Mom Ray ghi nhận 718 loài, gồm 115 loài động vật có vú, 275 loài chim, 41 loài bò sát, lưỡng cư, 108 loài cá nước ngọt, 179 loài côn trùng. Trong đó có 124 loài quý hiếm có tên trong sách Đỏ Việt Nam và thế giới, điển hình như: vượn đen má hung, mang Trường Sơn, bò tót, hổ Đông Dương, voi, gấu ngựa, beo lửa…, thằn lằn giả 4 vạch mới, rắn sài mép trắng, rắn trán cúc…, chim hồng hoàng, công, đại bàng đất…

Với đặc điểm đa dạng sinh học và nhiều nguồn gen quý, năm 2004, Vườn quốc gia Chư Mom Ray đã được Hiệp hội các nước Đông Nam Á công nhận là di sản ASEAN.

Điểm đáng tự hào của Vườn quốc gia là có tới 114 loài trong sách đỏ Việt Nam và thế giới. Đặc biệt, cánh đồng cỏ (thung lũng Ja Book) rộng vào loại lớn nhất Việt Nam (hơn 9.000ha) đã thu hút nhiều loài thú móng guốc và thú ăn thịt quan trọng sinh sống như mang Trường Sơn, trâu rừng, hổ, bò tót, bò rừng, voi, gấu ngựa, beo lửa… và hàng trăm loài bò sát, lưỡng cư.

Ngoài ra, trên các đỉnh núi cao như Ngọc Vil, Ngọc Tu Ba, đỉnh Chư Mom Ray… là nơi sinh sống của nhiều loài linh trưởng và các loài thú sinh sống trên cây như vượn, vọc, các loài chim quý như hồng hoàng, đại bàng đất, công… Đánh giá được tính đa dạng sinh học của Vườn quốc gia, Ban Quản lý Vườn quốc gia Chư Mom Ray đã tích cực liên hệ với Quỹ bảo vệ động vật hoang dã quốc tế (WWF) xây dựng các dự án về bảo tồn các nguồn gen quí.

Đến thăm Chư Mom Ray, du khách còn được đến thăm các buôn làng dân tộc thiểu số, làm quen với dân tộc HLăng, Gia Rai, Kờ Dong, Rơ Mâm hoặc dân tộc Bờ Râu -một trong những dân tộc có dân số ít nhất trong đại gia đình 54 dân tộc Việt Nam. Du khách sẽ được nghỉ ngơi trong nhà rông hoặc nhà cộng đồng thoáng mát, thưởng thức các món ăn Tây Nguyên như cơm lam, rượu cần, muối giã với rau thơm đặc sản của đồng bào nơi đây.

Sự phát triển các tuyến du lịch sinh thái ở Vườn quốc gia Chư Mom Ray gắn liền với chủ trương phát triển du lịch của tỉnh Kon Tum. Khách du lịch đến với Vườn quốc gia Chư Mom Ray sẽ có điều kiện thám hiểm rừng và khám phá các di tích lịch sử trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ như đường Trường Sơn nối liền với nước bạn Lào, địa danh H 67 – căn cứ địa của bộ đội Tây Nguyên anh dũng với đồi Sạc Ly, sân bay Phượng Hoàng…

Đến đây, bạn sẽ có dịp hòa mình vào thiên nhiên với nhiều trải nghiệm thú vị như: đi tham quan Rừng Lồ Ô trải rộng bạt ngàn; chiêm ngưỡng Thác 7 Tầng tung bọt trắng xóa; đến Trung tâm Cứu hộ Bảo tồn và Phát triển Sinh vật xem khỉ, chim trĩ, gà rừng, trăn, rắn… và ngắm nhìn các loài lan rừng tuyệt đẹp đang được bảo tồn; ghé Hang Dơi kỳ bí với quần thể dơi đông đúc; hay dừng châm ở Bãi Thú, Suối Ngang, Thác Nàng Tiên thơ mộng…

Trong hành trình khám phá Vườn quốc gia Chư Mom Ray, bạn còn được tận hưởng bầu không khí trong lành giữa cảnh trí hoang sơ, nghe tiếng lá khô xào xạc, tiếng suối chảy róc rách, tiếng chim hót líu lo, tiếng gió reo vui… như quyện thành một bản hòa tấu du dương của đại ngàn. Đây đó là những gốc bằng lăng, sấu rừng cổ thụ; những tán cây pơ lang, xoài rừng che rợp bóng mát; hay những vạt bông lau đu đưa phấp phới như vẫy chào khách đến thăm…

Hơn nữa, làng Ba Gốc và làng Le cũng là các điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn của Vườn quốc gia Chư Mom Ray, nơi bạn có thể giao lưu, tìm hiểu những nét văn hóa đặc sắc của người Gia Rai và Rơ Măm, nghỉ ngơi trong nhà rông hoặc nhà cộng đồng thoáng mát, thưởng thức các món ăn Tây Nguyên như cơm lam, thịt nướng, rượu cần… Nếu đúng dịp tháng 10-11 hàng năm, khi lúa đã chín vàng trên những vạt đồi cao, những đám rẫy xa hút, bạn có thể cùng người Gia Rai làm lễ đón lúa mới, hay cùng người Rơ Măm tổ chức lễ hội ăn mừng lúa mới sau thu hoạch…