Mô tả
Ngôi nhà thờ Nguyễn Du được xây dựng năm 1825 tại quê nhà của ông ở xóm Tiền Giáp. Hơn 400 sinh sống tại xã Tiên Điền, con cháu dòng họ Nguyễn Tiên Điền đã xây dựng nên một số đền, chùa, văn bia, cầu cống, đình làng...
Đến năm 1962, khi quyết định thành lập khu di tích, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Tĩnh đã cho phục dựng và làm mới nhiều công trình. Di tích Nguyễn Du hiện nay có tổng diện tích khoảng 28.562m2, thuộc địa bàn thôn Hồng Lam, xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.
Khu di tích Nguyễn Du nằm trong quần thể di tích dòng họ Nguyễn ở Tiên Điền. Quần thể này bao gồm nhiều di tích như đền thờ Đại Vương tiến sĩ Nguyễn Huệ; đền thờ Nguyễn Nghiễm, Nguyễn Trọng; đàn tế Nguyễn Quỳnh; 2 ngôi nhà Tư Văn; khu mộ Đại thi hào Nguyễn Du, bảo tàng Nguyễn Du và nhà thờ Nguyễn Du.
Nổi bật tại khu di tích là bức tượng cụ Nguyễn Du được đúc bằng đồng với chiều cao từ bệ tượng lên đến đỉnh tượng là 4m, được làm bằng đồng, khăn đóng áo dài, tay cầm bút lông, toát lên thần thái nho nhã của Đại thi hào dân tộc.
Đi sâu vào bên trong khu di tích là khu tưởng niệm Nguyễn Du với nhà tiếp khách và bảo tàng. Nơi đây lưu giữ hơn 1.000 hiện vật, tư liệu về Nguyễn Du và dòng họ Nguyễn Tiên Điền: các bản Kiều Nôm cổ, nghiên mực, chén uống trà, móc treo mũ áo,...
Bên trong khu lưu niệm Nguyễn Du còn được đặt 2 bức đại tự. Phía trên có đề ''Hồng Sơn phế tổ'' do đại thần nhà Thanh tặng dòng họ Nguyễn Tiên Điền, có ý nghĩa là dòng dõi nổi tiếng dưới chân núi Hồng. Phía dưới là ''Thiên môn tái đăng'', có nghĩa là lên cửa trời do Chu Lễ cháu 24 đời của Chu Công tặng Nguyễn Đề năm 1795.
Ông Hồ Bách Khoa - Trưởng ban quản lý khu di tích cho biết: “Mỗi năm, khu di tích thu hút khoảng 20.000 - 30.000 lượt khách tham quan, nghiên cứu và học tập. Trong quần thể khu di tích hiện có 2 phòng lưu trữ nhiều kỷ vật của Nguyễn Du và các cổ vật khác có niên đại lên đến hàng trăm năm.”
