Làng Cổ Hùng Lô
Phú Thọ
Mô tả
Làng Cổ Hùng Lô là địa điểm du lịch không chỉ mang nét hoài cổ, mà nơi đây vẫn còn giữ nguyên vẹn được những giá trị về văn hóa dân tộc truyền thống từ rất lâu đời hành trình du lịch dừng chân tại đây bạn sẽ được khám phá về những nét đẹp văn hóa, lịch sử. Với nguồn tài nguyên lịch sử, văn hóa dồi dào, đậm đà bản sắc, Hùng Lô là điểm đến kết hợp độc đáo cả hình thức du lịch tâm linh - làng nghề làng cổ Hùng Lô hứa hẹn sẽ trở thành điểm du lịch hấp dẫn du khách ghé thăm.
Làng Cổ Hùng Lô là điểm đến thu hút khách du lịch trong và ngoài nước bởi nét cổ kính, kiến trúc độc đáo của ngôi đình hơn 300 năm tuổi, những ngôi nhà cổ, làng nghề truyền thống, lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống gắn liền với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và các phong tục tập quán của cư dân Việt thuở xưa.
1. Làng Cổ Hùng Lô ở đâu?
Làng cổ Hùng Lô (xã Hùng Lô, tỉnh Phú Thọ) nằm bên bờ sông Lô thơ mộng, cách trung tâm Thành phố Việt Trì khoảng 5km. Quần thể di tích lịch sử văn hóa Đình Hùng Lô được xây dựng trên diện tích đất rộng 5000m2. Tương truyền, vào đời Lê Hy Tông (1967), người dân nơi đây đã dựng miếu để thờ phụng Vua Hùng đời thứ 18, hướng về núi Nghĩa Lĩnh, nơi đóng đô của Hùng Vương và tam vị thánh vương: Viễn Sơn Thánh Vương, Ất Sơn Thánh Vương và Áp Đạo Quan Đại Vương là tướng bảo vệ Vua Hùng được phong vương.
2. Đôi nét về Làng Cổ Hùng Lô
Làng Hùng Lô xưa có tên gọi là Trang Khả Lãm, sau đổi thành làng An Lão. Điểm đầu tiên du khách đặt chân khi đến Hùng Lô chính là ngôi đình cổ. Đình Hùng Lô (Đình Xốm) được xây dựng từ thời Lê Hy Tông niên hiệu Chính Hòa năm Đinh Sửu (1697). Đình Hùng Lô thờ các vị thần: Ất Sơn Thánh vương, Viễn Sơn Thánh vương và Áp Đạo quan Đại vương là các nhân vật lịch sử nằm trong hệ thống các di tích liên quan đến Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương của người Việt ở Phú Thọ. Đình có kết cấu kiến trúc kiểu chữ Công gồm Đại đình, Long đình và Tiền tế. Hai bên Long đình có lầu chuông, gác trống.
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, nơi đây vẫn bảo tồn được gần như nguyên vẹn kiến trúc ngôi đình cổ, di tích lịch sử cấp Quốc gia đã được công nhận từ năm 1990. Ngoài giá trị về mặt kiến trúc, Đình như một bảo tàng thu nhỏ bởi những cổ vật quý bằng giấy, gỗ, đồng, đá, sứ các bản sắc phong, câu đối ca ngợi công đức các Vua Hùng, năm cỗ kiệu sơn son thiếp vàng, hệ thống các đồ thờ tự...
Đến thăm Đình Hùng Lô, du khách không chỉ được nghe những điển tích lịch sử để thêm hiểu, tự hào về truyền thống, nguồn cội mà còn được xem biểu diễn và cùng trải nghiệm chương trình “Hát Xoan làng cổ” với đủ ba chặng hát: Hát nghi lễ, hát quả cách, hát hội. Nơi đây còn là một trong những điểm di tích đầu tiên triển khai chương trình “Hát Xoan làng cổ”, một sản phẩm du lịch độc đáo và đặc trưng của tỉnh.
Bên cạnh đó, những ngôi nhà cổ có niên đại hàng trăm năm tuổi đã cộng hưởng làm nên vẻ cổ kính của làng cổ Hùng Lô. Những ngôi nhà gỗ, tre, nứa, mái ngói được chạm khắc các biểu tượng như long, ly, quy, phượng, tùng, cúc, trúc, mai với những kiến trúc độc đáo, mang đậm kiến trúc của nền văn hóa nông nghiệp lúa nước đã lưu giữ những giá trị lịch sử, kiến trúc, văn hóa đa dạng.
3. Kiến trúc và văn hóa nơi đây
Cấu trúc thiết kế cổ điển nhưng tinh xảo của các nghệ nhân - thợ ngõa Việt Nam. Nét cổ kính và dấu mốc thời gian của ngôi đình được thể hiện qua rêu phong trên mái ngói, trên cổng đình và văn hoa, kiến trúc của ngôi đình.
Đình Hùng Lô là quần thể di tích lịch sử văn hóa được xây trên dải đất rộng, gồm nhiều hạng mục công trình như: Tòa Đại đình, Phương Đình, Lầu Chuông, Lầu Trống, Nhà tiền tế...
Ngôi đình được xây dựng với quy mô kiến trúc khá hoàn chỉnh, gồm: 5 gian nhà tiến tế, tiếp đến là phương đình 2 bên là lầu chuông, lầu trống, trong cùng là tòa đại đình.
Đây là công trình trọng yếu với kiến trúc hoành tráng gồm 3 gian, 2 trái, 4 mái rộng cao, 4 góc đao cong vút như 4 cánh hoa xòe nở, hàng gạch hộp rỗng hoa chanh chạy theo bờ mái và những con kìm, con số gắn trên đầu nóc.
Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại vào năm 2012. Nghi thức thờ cúng vua Hùng ở Hùng Lô diễn ra nghi thức rước kiệu từ đình Hùng Lô lên đền thờ các vua Hùng trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh với quãng đường dài gần 10km để mời vua về dự lễ tại đình. Sau khi đoàn rước trở về, phần tế lễ bắt đầu với 1 tuần hương, 3 tuần rượu, hóa chúc, ẩm phước để gửi lời khấn nguyện đến các vua Hùng.
Bên cạnh Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, tại đình Hùng Lô còn diễn ra Hát Xoan - loại hình dân ca nghi lễ, hát trước cửa đình và thường hát vào mùa xuân. Hát Xoan được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại cần bảo vệ khẩn cấp năm 2011.
Làng nghề truyền thống
Từ rất xưa, Hùng Lô là vùng đất nổi tiếng với các làng nghề như: làng nghề làm bánh chưng bánh giầy, làng nghề làm đậu, làng nghề làm miến gạo, bún, mì sợi… Nghề làm mì gạo với những bí quyết gia truyền, người dân làng nghề Hùng Lô đã tạo nên những sợi mì trắng, dai, được người dân gần xa ưa chuộng.
Những nếp nhà cổ
Bên cạnh những phong tục tập quán đặc sắc, làng nghề truyền thống, các di tích đình, chùa, miếu... thì làng cổ Hùng Lô vẫn lưu giữ được nhiều nếp nhà cổ độc đáo, còn nguyên giá trị kiến trúc với những biểu tượng lân, ly, quy phượng, tùng, cúc, trúc mai được chạm khắc trên những bồng chồn, kẻ bảy, câu đầu của những ngôi nhà.
Phiên chợ quê
Nhắc đến chợ quê tại Hùng Lô không thể không nhớ đến chợ Xốm. Chợ không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa, gắn bó mật thiết với đời sống người dân nơi đây, mà nó còn là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng mộc mạc, giản dị mà vẫn mang những nét riêng.
