Thành Cổ Bắc Ninh
Mô tả
Thành Cổ Bắc Ninh là 1 trong các chứng tích có liên quan đến lịch sử, không chỉ vậy đây còn là biểu tượng của thời kỳ phong kiến Việt Nam. Đến với Bắc Ninh, du khách sẽ nhìn thấy được nét đẹp nơi đây qua các mái đình cong cong, cây đa giếng nước còn tồn tại các lũy thành bao đời nay vẫn luôn sừng sững trường tồn với thời hạn. Thành cổ Bắc Ninh được thẩm định và đánh giá như là 1 trong các tòa thành được coi là đẹp nhất tại miền Bắc. Sở hữu thiết kế lục giác vô cùng độc đáo, kỳ lạ, thành cổ Bắc Ninh đã xuất sắc lọt top 4 thành đẹp nhất Bắc Kỳ.
Thành Cổ Bắc Ninh vừa là một công trình quân sự vừa là địa điểm du lịch vô cùng có tiếng. Ngày nay, thành Bắc Ninh được biết đến là một địa điểm du lịch hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
1. Thành cổ Thành cổ Bắc Ninh ở đâu ?
Thành cổ Bắc Ninh là Pháo đài từ thế kỷ 19, được dùng cho mục tiêu quân sự, giờ đây nơi đây là dùng để cho hành khách du lịch vào đây tham quan. Cách trung tâm Thành Phố Hà Nội khoảng 30km, Thành cổ Bắc Ninh là một địa danh tham quan vô cùng nổi tiếng ở Bắc Ninh.
Thành cổ Bắc Ninh, dự án công trình kiến trúc nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự tiêu biểu có tiếng của tỉnh Bắc Ninh, được thành lập từ năm 1805 thời Vua Gia Long, triều Nguyễn, trên địa bàn các làng Ðỗ Xá, huyện Võ Giàng, Hòa Ðình - Tiên Du và làng Yên Xá, huyện Yên Phong nay thuộc phường Vệ An, TP.Bắc Ninh. Trấn lỵ của trấn Bắc Ninh trước đây là ở xã Đáp Cầu thuộc huyện Võ Giàng.
2. Lịch sử Thành cổ Thành cổ Bắc Ninh
Tháng 2 năm Giáp Tý tức 1804, vua Gia Long cho dời trấn lỵ cũ tới xã Lỗi Đình thuộc huyện Tiên Du. Thuở đầu, thành Bắc Ninh chỉ được xây dựng sơ sài bằng đất, cho đến năm Minh Mạng thứ 6 (1825), thành mới được trùng tu, xây lại bằng đá ong và sau cùng xây lại bằng gạch vào thời Thiệu Trị (1841). Thành xây tại chỗ giáp giới của 3 xã thuộc 3 huyện là Đỗ Xá (huyện Võ Giàng), Khúc Toại (huyện Yên Phong) và Lỗi Đình (huyện Tiên Du).
Ngôi Thành này là nơi cổ đầu tiên của Việt Nam được thành lập theo đồ án hình lục giác. Về kiến trúc, Thành Bắc Ninh là 1 trong các bốn tòa thành đẹp nhất vùng Bắc Kỳ tính cho tới thời bấy giờ. Thành có diện tích rộng lớn 545.000m2, tường cao 9 thước đắp bằng đất đá, sau thay bằng gạch đá, chu vi dài hơn 532 trượng, xung quanh có hào nước sâu bảo phủ.
3. Cách di chuyển và thời gian thích hợp để đến Thành Cổ Bắc Ninh
Từ thủ đô để di chuyển đến Thành cổ có khá nhiều tuyến đường. Khi bạn có thể lựa chọn các phương tiện di chuyển bằng xe bus, xe khách hoặc phương tiện cá nhân. Và chỉ mất khoảng từ 40 - 60 phút là bạn đã đặt chân đến thành cổ. Theo hướng từ cầu Thanh Trì trên tuyến quốc lộ 1, chỉ cần vượt qua 5 cây cầu vượt, bạn sẽ bắt gặp bệnh viện đa khoa Bắc Ninh. Từ đó, bạn rẽ trái, qua cầu, bên kia cầu chính là thành phố Bắc Ninh. Tại đây, bạn có thể hỏi thăm người dân đường đi hoặc sử dụng google map để đến thành cổ.
Điều đáng chú ý là bạn có thể đến tham quan thành cổ Bắc Ninh bất cứ thời điểm nào trong năm nếu muốn. Nhưng nếu bạn thích khám phá, tham gia các lễ hội đặc sắc tại đây. Bạn có thể chọn đi vào mùa xuân tức các tháng đầu năm là thời điểm hợp lý nhất để được tham gia Hội Lim, Hội Chùa Dâu,... Ngược lại, nếu bạn yêu thích cái đẹp trầm mặc, không gian yên tĩnh, thời tiết đẹp, thì các tháng 4, 5 sẽ là lựa chọn hoàn hảo. Bởi thời điểm này cũng không có quá nhiều lễ hội.
Chính vì vậy, bạn hãy sắp xếp công việc, thời gian một cách hợp lý, để tự thưởng cho mình một chuyến đi tham quan tại thành cổ Bắc Ninh này nhé. Vừa như được trở về với quá khứ vàng son vừa giúp xua tan mọi bộn bề, lo lắng của cuộc sống thành thị xô bồ.
4. Khám phá Thành cổ Thành cổ Bắc Ninh
Xung quanh có hào rộng khoảng 4 và trượng sâu 5 thước. Thành có 4 cửa mỗi cửa đều có một cái cầu trải qua hào. Cổng Tiền ở phía Nam, cổng Hậu ở phía Bắc, cổng Đông ở phía bên tả và cổng Tây ở phía bên hữu. Mỗi cổng đều phải sở hữu xây cầu trải qua hào ngoài. Sách “Bắc Ninh tỉnh địa dư” đã ghi: “Ba cổng Tiền, Hậu, Hữu ở phía bên trong được xây năm Ất Dậu (1805), phần bên trên, bên dưới của rất nhiều cổng đó y như các tường kề bên được xây dựng và làm bằng đất, gạch, đá.
Phía trong cổng có không ít các ngôi nhà được lợp ngói, các cổng bên trái ở phía bên trong được xây năm Giáp Tuất (1814) làm bằng đất, phía bên trên có Cầu ba gian lợp ngói. Cổng Tiền là cổng chính của thành nên được thành lập và xây dựng cao lớn nhất. Qua cổng Tiền là tới cột cờ xây gạch với chiều cao 17m, gần bằng cột cờ của Thành Phố Hà Nội. Cổng thành mở theo từng mùa. Ngày xuân lính mặc quần áo đỏ, đeo gươm. Mùa nắng mặc quần áo vàng, đeo cung. Ngày thu mặc quần áo trắng vác súng. Mùa Đông mặc quần áo đen, vác giáo. Vô cùng thú vị. Ở sáu góc thành đều phải sở hữu pháo đài nhô ra ngoài, theo mẫu mã nổi bật Vauban.
Đây là một thành lớn chỉ sau thành Thành Phố Hà Nội, minh chứng được sự chú ý nhiều của triều Nguyễn nếu như với sức ảnh hưởng mọi mặt của đất Bắc Ninh. Trong Thành có thu xếp các bộ phận gồm Doanh trấn thủ, Đài bác vọng, kho thuốc súng, nhà Công đồng.
Bao quanh thành Bắc Ninh, nhà Nguyễn còn cho xây nhiều dự án công trình đặc sắc khác như: Chuyển Văn Miếu từ Thị Cầu về xây ở đỉnh núi Phúc Sơn, tu bổ Đàn Khải Thánh; năm Minh Mệnh thứ 14 xây Đàn Xã Tắc ở Lỗi Đĩnh, Đàn Tiên Nông ở Y Na; năm Minh Mệnh thứ 18 dựng trường học ở Đỗ Xá, năm Minh Mệnh thứ 21 lập miếu Hội Đồng ở Lỗi Đĩnh; năm Thiệu Trị đầu tiên xây miếu Thành Hoàng cũng ở Lỗi Đĩnh.
Thành Bắc Ninh là dự án công trình vô cùng đồ sộ và kiên cố, cùng theo đó nằm ở giữa trung tâm là cỗ máy hành chính quản lý của nhà Nguyễn ở tỉnh Bắc Ninh. Tại chỗ này có nhiều sự kiện hấp dẫn về lịch sử quan trọng của tổ quốc và của tỉnh. Thời nhà Nguyễn, Thành Bắc Ninh nằm giữa trung tâm cỗ máy quản lý hành chính hai tỉnh Bắc Ninh -Thái Nguyên.
Đóng ở thành Bắc Ninh, quan quân nhà Nguyễn thường xuyên phải đối phó với các cuộc khởi nghĩa của nông dân nổi lên nhằm chống lại nhà Nguyễn, trong số đó có không ít cuộc bao vây thành Bắc Ninh của nghĩa quân Cai Vàng vào nửa thời điểm cuối thế kỷ XIX. Trước khi Pháp chiếm, tỉnh lỵ của Bắc Ninh mới chỉ là một dãy phố be bé trải chạy dọc theo tuyến đường trạm đá dài khoảng 1500 m, hầu hết ở đây là hơn 1500 người Hoa trú ngụ, còn quan lại và chính quyền sở thì ở trong thành.
Tháng 3 năm 1864, trước sức tiến cuar tàu chiến và đại bác của thực dân Pháp, quan quân nhà Nguyễn trong thành Bắc Ninh đã phải chịu đầu hàng. Tỉnh Bắc Ninh bị thực dân Pháp chiếm đóng và nắm điều hành quản lý từ thời điểm lịch sử đó. Thời thuộc Pháp, cam kết rõ nơi đây có sức ảnh hưởng của tòa Thành này, ngày 16-5-1925 toàn quyền Đông Dương đã cho ký kết ra quyết định xếp thứ hạng cho di tích lịch sử Thành Bắc Ninh là dự án công trình kiến trúc nghệ thuật và thẩm mỹ tiêu biểu.
Thời thuộc Pháp, thị xã Bắc Ninh là một cứ điểm vô cùng quan trọng về mặt quân sự ở Bắc Kỳ. Khu vực nội thành bị giải tỏa để lấy chỗ đóng quân. Những đồi cao ở Đáp Cầu, Thị Cầu biến thành pháo đài kiên cố, vững chãi. Quân Pháp triệu tập ở đây khá đông, có tầm khoảng 2.000 tên. Lính lê dương, pháo thủ, hậu cần đóng tại Đáp Cầu, Thị Cầu. Lính khố đỏ đóng trong thành Bắc Ninh, lính khố xanh đóng ở đầu phố Ninh Xá.
Song song với sự củng cố địa thế tại căn cứ quân sự, thực dân Pháp còn cho thành lập thêm nhiều dự án công trình, dự án dân sự và kinh tế như Sở Thương Chính, Công Chính, Địa chính, Bưu điện, Ngân hàng, Sở Canh nông, Trường học… Bộ đường phố xá, chợ bến, nhà cửa, dinh thự đã được nâng cấp và sửa sang hơn. Hoạt động kinh tế kinh doanh của Bắc Ninh ngày càng sống động, bớt ảm đạm, u ám. Tới năm 1938 Bắc Ninh biến thành thành phố thứ năm của Bắc Kỳ đứng sau Thành Phố Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, và Thành Phố Hải Dương.
Thành Cổ Bắc Ninh cũng từng là địa điểm của nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân Bắc Ninh trong trào lưu kháng chiến chống Pháp.Thành cổ được Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Hà Bắc xếp hạng thứ hạng di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật và thẩm mỹ tiêu biểu. Ngày 24-10-1981, Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Hà Bắc đã có thông báo về việc đảm bảo di tích lịch sử Thành cổ Bắc Ninh.
Theo Quy định này vị trí nội thành và dãy hào bao quanh phía bên ngoài là bất khả xâm phạm, không ai được vào. Vùng bao quanh là tường thành và hồ thành chưa được tùy tiện san lấp, đào bới làm tổn hại tới di tích lịch sử. Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Hà Bắc đã giao việc đảm bảo về Thành cổ Bắc Ninh cho Ủy Ban Nhân Dân thị xã Bắc Ninh nay là thành phố Bắc Ninh tiếp nhận. Ngày nay, thành cổ Bắc Ninh là điểm du lịch hấp dẫn đươc nhiều du khách tứ phương về thăm. Theo kinh nghiệm du lịch Bắc Ninh, bạn cũng luôn có thể đến tham quan chùa chiền và tìm hiểu về ngôi thành cổ kính đẹp nhất của Miền Bắc.
